نویسنده: نگار دادفر
مدرس رصدخانه و مرکز علمی شهرداری فسا
دانش بیکران و با عظمت نجوم علاوه بر جذابیت‌ها، زیبایی‌ها و شگفتی‌های بسیاری که به واسطه گشودن پنجره‌های تفکر و تدبر در امر خلقت آفریدگار یکتا، برای عموم مردم دارد؛ توانسته است به یک رشته پرطرفدار آماتوری خصوصا در بین نوجوانان و جوانان تبدیل شود. اما این دانش گاهی با پیچیدگی‌هایی نیز همراه است که ممکن است برخی افراد را در عین علاقه‌مندی و دارا بودن استعداد، اندکی دچار سردرگمی و تشویش کند. در این سلسله مقالات با عنوان آشنایی با مهمترین اصطلاحات نجوم تلاش خواهیم کرد مفاهیم پرکاربرد و رایج علم نجوم را به زبانی ساده و قابل فهم برای همگان بیان کنیم. در همین راستا، پیشتر با اصطلاحاتی همچون اخترنما، بلازار، تپ اختر و سیاهچاله آشنا شدیم. در این مقاله نیز به تشریح ۴ مورد از این اصطلاحات میپردازیم و در هفته‌های آتی به بیان سایر اصطلاحات و مفاهیم خواهیم پرداخت.
سحابی سیاره‌ای:
سحابی‌های سیاره‌ای هاله‌های داغ مواد ستاره‌ای هستند که ستارگان در حال مرگ بر آنها فرو می‌ریزند. ویلیام هرشل در سال ۱۷۸۵ این سحابی‌ها را به خاطر ظاهر قرص مانندی که در تلسکوپ‌های آن زمان داشتند، سیاره‌ای نامید. این سحابی‌ها از گازهای کم چگالی تشکیل می‌شوند که توسط ستارگان کم جرم در طول دوران غول سرخی زندگی‌شان به بیرون پرتاب شده و در اثر پرتوهای فرابنفش آزاد شده از هسته‌های داغ داخلی ستارگان در حال مرگ، داغ شده‌اند. این مرحله از زندگی ستارگان نسبتا کوتاه است. در نهایت، سحابی سیاره‌ای مواد خود را دوباره در محیط بین ستاره‌ای پخش می‌کند و با این کار با استفاده از عناصری که به وسیله ستاره مادر تولید شده است، ماده موجود در خلا تقویت میشود. (تصویر بالا سمت راست)
ستارگان رشته اصلی:
ستارگان با شروع سوزاندن هیدروژن در هسته خود وارد رشته اصلی می‌شوند. حیات یک ستاره در رشته اصلی بسیار با ثبات است. زیرا فشار فعالیت‌های هسته‌ای در هسته‌ی ستاره در مقابل گرانش ستاره که تلاش می‌کند تمامی جرم آن را در مرکز متراکم سازد، توازن ایجاد می‌کند. یک ستاره بیشتر عمر خود را در رشته اصلی خواهد گذراند و در نتیجه حدود ۹۰ درصد ستارگانی که در آسمان رویت می‌شوند،
