نویسنده: سجاد صیادی / سردبیر ستاره شناسی فسا
نجوم آماتوری رشتهای است که در آن نه شهرت جایی دارد، نه پست و مقام و نه مال و منال و تنها مترادف آن، "عشق" است. فقط جاذبهی قدرتمند عشق به خالق یکتا است که میتواند انسانی را سالها در مدار نجوم نگه دارد و از پرت شدن درون سیاهچالهی مشکلات روزمره زندگی جلوگیری کند. طی یک دههی اخیر که با استفاده از روشهای حقیقی و مجازی، پیوسته به آموزش و ترویج نجوم آماتوری به افرادی از رده سنی کودکان تا بزرگسال پرداختم، هر بار با چالشهای جدیدی مواجه شدم که غلبه بر هر یک از آنها، ایده و راه حل جدیدی میطلبید. همزمان شدن "روز جهانی نجوم" و "روز معلم" در کشورمان، بهانهای شد برای نوشتن این یادداشت یا بهتر بگویم این رنج نامه!!
نجوم آماتوری در عین جذابیتها و زیباییهای بی نظیری که دارد؛ دانشی پیچیده و بروز است که برای پیشرفت در آن، در وهله نخست باید "عاشق" بود و در وهله دوم "بسیار صبور"؛ ترکیب این دو ویژگی از منجمان آماتور افرادی "خستگی ناپذیر" میسازد که مهمترین رمز موفقیت در این رشته است. "تلاش و ممارست" هم که لازمه پیشرفت در هر کاری خصوصا در نجوم است. این ممارست ابعاد مختلفی دارد که نه در مدت کوتاه بلکه در طولانی مدت خود را نشان میدهد. از جمله: مطالعه انبوهی از کتابها، مقالات و پیگیری چندین ساعته جدیدترین اخبار و رویدادها به صورت روزانه که نمیتوان هیچ نقطه پایانی برای آن متصور شد، اثرات منفی شب بیداری بر روی سلامت قلب و همچنین کم خوابی و خستگی مضاعف در طول روز که میتواند مستقیما بر روی روابط اجتماعی منجمان تاثیر بگذارد. ساعتها رصد کردن با تلسکوپ در هوای سرد که بعضا به خاطر فرار از آلودگی نوری باید در مناطق پر خطر خارج از شهرها انجام شود نیز در طولانی مدت اثرات ناگواری بر روی چشمها، گردن، کمر و زانوها دارد. متاسفانه اکثر افرادی که به قصد منجم شدن در دورههای آموزشی شرکت میکنند، در بدو کار به این سختیها واقف نیستند و به این علم به عنوان یک فانتزی و سرگرمی نگاه میکنند. بهترین توصیهای که همواره برای این افراد داشته و دارم این است که از دور به زیباییهای نجوم نگاه کنید و لذت ببرید و زیاد به آن نزدیک نشوید، چرا که در غیر این صورت، "عِرض خود میبری و زحمت ما میداری"!!
هزینههای بسیار زیاد و هنگفت خرید تجهیزات رصدی خصوصا تلسکوپ که باعث میشود بسیاری از افراد در عین شایستگی و دارا بودن استعداد بالقوه نتوانند به خوبی در نجوم پیشرفت کنند، یکی دیگر از موانع اصلی توسعه این علم در کشورمان است. در روزگاری که برای