سحابی ‌کالیفرنیا (NGC1499)

آیا ممکن است جزیره افسانه‌ای "ملکه کالیفیا" در فضا وجود داشته باشد؟
شاید نه، اما به‌ طور تصادفی، شکل این ابر مولکولی در فضا شباهتی چشمگیر به نقشه ایالت کالیفرنیا در ایالات متحده دارد.

خورشید ما در بازوی شکارچی (Orion Arm) کهکشان راه شیری قرار دارد و تنها حدود ۱۰۰۰ سال نوری از سحابی کالیفرنیا فاصله داشته.

این سحابی که با نام NGC1499 نیز شناخته می‌شود، یک سحابی گسیلشی کلاسیک است و طول آن تقریباً ۱۰۰ سال نوری است.

در این تصویر، درخشان‌ترین بخش سحابی، نور قرمز خاصی را منتشر می‌کند که ناشی از بازترکیب اتم‌های هیدروژن با الکترون‌های از‌ دست‌ رفته‌است. این الکترون‌ها قبلاً توسط نور پرانرژی ستاره‌ای از اتم‌های خود جدا شده‌اند. ستاره‌ای که احتمالاً این نور پرانرژی را تأمین کرده و گاز سحابی را یونیزه کرده است، ستاره‌ داغ و آبی‌ رنگ زِتا پرسئی (Xi Persei) است که دقیقاً در سمت راست سحابی دیده می‌شود.

سحابی کالیفرنیا یکی از اجرام محبوب برای عکاسان نجومی است و در آسمانی تاریک، می‌توان آن را با یک تلسکوپ میدان باز در صورت فلکی برساوش مشاهده کرد. این سحابی در نزدیکی خوشه پروین قرار دارد.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

 

چرخندها در قطب شمال مشتری

چرا چرخند‌های (Cyclone) زیادی در اطراف قطب شمال مشتری وجود دارند؟

 مأموریت رباتیک جونو (Juno) ناسا که در مدار مشتری قرار دارد، در سال ۲۰۱۸ داده‌هایی را ثبت کرد که برای ساخت این نمای خیره‌ کننده از چرخندهای شگفت‌ انگیز در قطب شمال مشتری استفاده شده است.

با اندازه‌ گیری تابش گرمایی از بالای ابرهای جو مشتری، این مشاهدات فروسرخ به نیم‌کره‌ای که در معرض نور خورشید قرار دارد محدود نمی‌شوند.

این داده‌ها هشت "ساختار چرخندی" (سیکلونیک) را نشان می‌دهند که در اطراف چرخندی به قطر ۴۰۰۰ کیلومتر قرار گرفته‌اند. این سامانه دقیقاً در مرکز قطب شمال جغرافیایی این سیاره عظیم قرار ندارد، بلکه اندکی از آن فاصله دارد.

مشاهدات مشابه در قطب جنوب مشتری نیز یک چرخند مرکزی را نشان می‌دهند که توسط پنج چرخند قطبی دیگر احاطه شده است. جالب اینجا است که چرخندهای قطب جنوب کمی بزرگ‌تر از چرخندهای همتای خود در قطب شمال هستند.

نکته عجیب اینجا است که داده‌های مأموریت کاسینی که زمانی در مدار سیاره زحل قرار داشت، نشان داده‌اند که در قطب شمال و جنوب زحل، بر خلاف مشتری، فقط یک سامانه طوفانی چرخندی وجود دارد.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

کهکشان‌ها در فضا

صفحه کهکشان راه شیری ما، فراتر از لبه سیاره زمین در این تصویر که توسط فضانورد "دان پتیت" ثبت شده است؛ گسترش یافته است.

دوربین او که با تنظیمات حساس به نور کم و زمان نوردهی طولانی تنظیم شده بود، از پنجره فضاپیمای دراگون که به ایستگاه فضایی بین‌المللی متصل بود به بیرون نشانه رفته بود.

این تصویر در تاریخ ۲۹ ژانویه و زمانی که ایستگاه فضایی بین‌المللی در ارتفاع حدود ۴۰۰ کیلومتری بالای اقیانوس آرام قرار داشت، گرفته شده است.

حرکت مداری، سطح زمین را در تصویر محو کرده در حالی که منظره باشکوهی از مدار پایین زمین شامل کهکشان‌های اقماری معروف راه شیری یعنی "ابرهای ماژلانی بزرگ و کوچک" در نزدیکی گوشه سمت چپ بالای تصویر دیده می‌شود.

علاقه‌مندان به آسمان نیمکره جنوبی همچنین می‌توانند صورت‌ فلکی صلیب جنوبی (Crux) را در تصویر تشخیص دهند. چهار ستاره درخشان این صورت‌ فلکی معروف، تقریباً در مرکز تصویر و دقیقاً فراتر از لبه افق درخشان قرار دارند که از میان درخشش نارنجی‌ رنگ جو زمین نمایان شده‌اند.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

ماه گرفتگی کلی جمعه ۱۴ مارس ۲۰۲۵ به روایت تصویر

ماه گرفتگی (خسوف) کلی جمعه 24 اسفند 1403، از کشورمان ایران قابل مشاهده نبود.

 

 

 

 

 

 

 

 

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

ماه‌گرفتگی کامل در تولولو

جمعه ۱۴ مارس، ماه کامل بود. در یک تقارن جالب با "روز عدد π" (پی) این وضعیت باعث شد که ماه دقیقاً ۳.۱۴ رادیان (معادل ۱۸۰ درجه) از خورشید در طول جغرافیایی دایره البروج فاصله داشته باشد.

به‌ عنوان یک پاداش برای علاقه‌مندان به عدد π (پی) و آسمان شب، در همان تاریخ، ماه مستقیماً از میان سایه‌ کامل زمین عبور کرد و یک خسوف (ماه‌گرفتگی) کلی رخ داد.

در آسمان‌ صاف، رنگ‌های ماه گرفتگی می‌توانند بسیار درخشان و جذاب باشند. در این تصویر ترکیبی که از رصدخانه‌ Cerro Tololo در شیلی ثبت شده است، نور خورشید که از جو زمین عبور کرده و درون سایه‌ی زمین پراکنده شده، باعث شده تا قرص ماه به رنگ قرمز تیره (قرمز مسی) دیده شود.

این تصویر سه‌گانه، آغاز، میانه و پایان فاز کلی خسوف را نشان می‌دهد که در مجموع حدود یک ساعت به طول انجامیده است.

همچنین در لبه‌ روشن‌تر ماه، در حاشیه‌ سایه، یک رنگ آبی کمرنگ دیده می‌شود که ناشی از فیلتر شدن نور خورشید از طریق لایه‌ی ازن استراتوسفر زمین است.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

سحابی سیاره‌ای Abell7

سحابی سیاره‌ای بسیار کم‌ نور Abell7 در فاصله‌ای حدود 1800 سال نوری از ما قرار دارد. این سحابی درست در جنوب صورت فلکی شکارچی و در راستای صورت فلکی خرگوش دیده می‌شود.

در این تصویر، کهکشانی پر از ستاره‌های راه شیری و کهکشان‌های پس‌زمینه‌ی دوردست را در نزدیکی این سحابی مشاهده می‌کنیم.

شکل کلی این سحابی، کروی و ساده است و قطری در حدود 8 سال نوری دارد. با این حال، درون این ابر کیهانی ساختارهای زیبا و پیچیده‌ای نهفته است که با استفاده از نوردهی طولانی‌ مدت و فیلترهای باریک‌ باند آشکار شده‌اند.

این فیلترها تابش سحابی را در طول‌ موج‌های هیدروژن، گوگرد و اکسیژن ثبت کرده‌اند؛ در غیر این صورت Abell7 آن‌ قدر کم‌ نور است که با چشم غیر مسلح دیده نمی‌شود.

یک سحابی سیاره‌ای آخرین مرحله‌ کوتاه تکامل ستاره‌ای را نشان می‌دهد، سرنوشتی که خورشید ما نیز تا 5 میلیارد سال دیگر تجربه خواهد کرد، زمانی که لایه‌های بیرونی خود را کنار می‌زند.

تخمین زده می‌شود که سحابی Abell7 حدود 20000 سال قدمت دارد، اما ستاره‌ مرکزی آن، که در این تصویر به شکل یک کوتوله‌ سفید کم‌ نور دیده می‌شود، حدود 10 میلیارد سال سن دارد.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

کهکشان ستاره‌زای M94

کهکشان زیبای M94 در فاصله‌ای تنها ۱۵ میلیون سال نوری از ما، در صورت فلکی سگان شکاری (Canes Venatici) قرار دارد. این کهکشان مارپیچی که به‌ صورت رخ‌ به‌ رخ دیده می‌شود، یکی از اهداف محبوب برای ستاره‌شناسان آماتور است و گستره‌ای حدود ۳۰,۰۰۰ سال نوری دارد، در حالی که بازوهای مارپیچی آن از لبه‌های دیسک وسیع آن عبور می‌کنند.

اما در این تصویر، میدان دید تلسکوپ فضایی هابل منطقه مرکزی کهکشان مسیه ۹۴ را در ابعادی حدود ۷,۰۰۰ سال نوری نمایش می‌دهد.

این نمای دقیق، هسته فشرده و درخشان کهکشان و نوارهای برجسته غبار درونی آن را به تصویر می‌کشد که با حلقه‌ای آبی‌ رنگ از ستارگان جوان و پرجرم احاطه شده است.

ستارگان پرجرم این حلقه کمتر از ۱۰ میلیون سال عمر دارند که نشان‌ دهنده یک دوره مشخص و شدید از شکل‌گیری ستارگان در کهکشان است.

به همین دلیل، در حالی که هسته کوچک و درخشان این کهکشان ویژگی‌هایی مشابه کهکشان‌های فعال کلاس "سیفرت" دارد، کهکشان مسیه ۹۴ همچنان به‌ عنوان یک کهکشان ستاره‌زا (Starburst Galaxy) شناخته می‌شود.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

هفت خواهر در برابر سحابی کالیفرنیا

در سمت راست تصویر، خوشه پروین دیده می‌شود. این خوشه که با نام هفت خواهر و M45 نیز شناخته می‌شود، یکی از درخشان‌ترین خوشه‌های باز در آسمان است.

خوشه پروین شامل بیش از ۳,۰۰۰ ستاره است که در فاصله‌ای حدود ۴۰۰ سال نوری از ما قرار دارد و پهنای آن تنها ۱۳ سال نوری است. 

اطراف ستارگان این خوشه را یک سحابی بازتابی آبی‌ رنگ فرا گرفته که از ذرات غبار ریز تشکیل شده است. بر اساس یک افسانه رایج، یکی از ستاره‌های درخشان این خوشه در طول زمان کم‌ نور شده است.

در سمت چپ تصویر، سحابی درخشان و سرخ‌فام کالیفرنیا دیده می‌شود. این سحابی به دلیل شباهت ظاهری‌اش به ایالت کالیفرنیا این نام را گرفته است، اما نسبت به خوشه پروین بسیار کم‌نورتر بوده و مشاهده آن دشوارتر است.

این جرم که با نام NGC1499 نیز شناخته می‌شود، یک توده عظیم گاز هیدروژن سرخ‌ رنگ است که در فاصله ۱,۵۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد.

با بررسی دقیق این تصویر، ناحیه تشکیل ستاره‌ای IC348 و همچنین ابر مولکولی LBN777 (که به نام سحابی عقاب کوچک شناخته می‌شود) نیز قابل مشاهده هستند.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

هم‌ترازی چهارتایی بر فراز ایتالیا

چرا این ماه این‌ قدر غیر عادی به نظر می‌رسد؟!
یکی از دلایل اصلی، رنگ قرمز زنده آن است. این رنگ ناشی از پدیده شکست نور آبی توسط جو زمین است [همان دلیلی که آسمان در طول روز آبی دیده می‌شود.] علاوه بر این، ماه به طرز عجیبی دچار اعوجاج شده است.

این ساختار غیر معمول، یک اثر نوری ناشی از لایه‌های جو زمین است که به دلیل تفاوت ناگهانی در دما یا فشار، نور را به شکل‌های مختلفی می‌شکنند. دلیل سوم برای ظاهر غیر عادی ماه، عبور تصادفی یک هواپیما از مقابل آن است.

تصویر زیبای این ماه محدب، حدود دو هفته پیش بر فراز تورین ایتالیا ثبت شده است. این جرم آشنای آسمانی، بخشی از یک هم‌ترازی کم‌ نظیر چهارتایی بود که شامل دو بنای تاریخی روی زمین نیز می‌شد: صومعه‌سرای Sacra di San Michele روی تپه‌ای نزدیک و کلیسای جامع Supega که در پس‌زمینه دیده می‌شود.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

فرود موفقیت‌آمیز فضاپیمای "شبح آبی" بر سطح ماه

یک سطح‌نشین جدید روی ماه فرود آمده است.
شرکت Firefly Aerospace موفق شد با سطح‌نشین "شبح آبی" (Blue Ghost) اولین فرود تجاری موفق بر سطح ماه را انجام دهد.

این سطح‌نشین در طول مأموریت برنامه‌ریزی‌ شده‌ی ۶۰ روزه‌ خود، چندین ابزار علمی سفارش داده‌ شده توسط ناسا را مستقر خواهد کرد. از جمله این ابزارها، PlanetVac است که برای جمع‌ آوری گرد و غبار ماه با ایجاد گردبادی کوچک از گاز طراحی شده است.

"شبح آبی" همچنین میزبان تلسکوپ LEXI خواهد بود که تصاویر پرتوی ایکس از مغناط‌ کره زمین ثبت می‌کند. داده‌های این تلسکوپ می‌توانند به درک بهتر نحوه‌ محافظت میدان مغناطیسی زمین در برابر بادها و شراره‌های خورشیدی کمک کنند.

در این تصویر، سایه‌ سطح‌نشین "شبح آبی" روی سطح پر از دهانه‌ ماه دیده می‌شود، در حالی که کره‌ درخشان زمین دقیقاً بالای افق ماه قرار دارد.

از جمله اهداف آینده‌ سطح‌نشین‌های "شبح آبی" پشتیبانی از فضانوردان "برنامه‌ آرتمیس ناسا" است. بر اساس برنامه‌ریزی فعلی، مأموریت آرتمیس III قرار است در سال ۲۰۲۷ انسان را مجدداً به سطح ماه بازگرداند.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

میدان فراژرف هابل در نور و صدا

میدان فراژرف هابل در سال‌های ۲۰۰۳-۲۰۰۴ ایجاد شد، زمانی که تلسکوپ فضایی هابل برای مدت طولانی به سمت فضایی تقریباً خالی خیره شد تا کهکشان‌های بسیار دور و کم‌ نور را آشکار کند.

این تصویر که یکی از مشهورترین تصاویر در علم نجوم است، اینجا به شکلی متفاوت نمایش داده شده است.

با اشاره به یک کهکشان، نت موسیقی‌ای پخش می‌شود که مقدار انتقال به سرخ (redshift) تقریبی آن را نشان می‌دهد. از آنجا که انتقال به سرخ باعث می‌شود نور به سمت انتهای قرمز طیف کشیده شود، در اینجا نیز این پدیده با جابه‌جایی تُن صدا به سمت فرکانس‌های پایین‌تر نشان داده شده است.

هر چه یک کهکشان دورتر باشد، انتقال به سرخ کیهانی آن بیشتر خواهد بود (حتی اگر آبی به نظر برسد) و در نتیجه، تُن صوتی پخش‌ شده نیز پایین‌تر خواهد بود.

میانگین فاصله کهکشان‌ها در میدان فراژرف هابل حدود ۱۰.۶ میلیارد سال نوری است.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

 

"شبح آبی" در مسیر ماه

در این تصویر، سطح ناهموار ماه در زیر سطح‌ نشین "شبح آبی" دیده می‌شود در حالی که پیشران‌های آن در بخش بالایی تصویر قرار دارند.

این نمایی از سمت دور ماه است که توسط سطح‌ نشین شرکت Firefly Aerospace در تاریخ ۲۴ فوریه ثبت شده است، پس از آنکه این سطح نشین مانوری را برای دایره‌ای کردن مدار خود در فاصله حدود ۱۰۰ کیلومتری از سطح ماه انجام داد.

"شبح آبی" یک سطح‌ نشین رباتیک است که قرار است ساعت ۳:۴۴ دقیقه بامداد یکشنبه ۲ مارس به‌ وقت شرقی آمریکا در دهانه برخوردی Mare Crisium فرود آید.

در حمایت از "ماموریت آرتمیس"، این سطح‌ نشین تجهیزات علمی را به ماه منتقل خواهد کرد که بخشی از برنامه خدمات تجاری محموله‌های قمری ناسا است.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

آتنا در راه ماه

سیاره زمین در پس‌زمینه این سلفی فضایی دیده می‌شود. این تصویر لحظاتی پس از جدایش مرحله‌ای، توسط "ماه‌نشین IM-2 Nova-C" با نام "آتنا" (Athena) در مأموریت ۲۶ فوریه به ماه ثبت شده است.

قرار است "ماه‌نشین رباتیک آتنا" پنجشنبه ۶ مارس در منطقه "مونس موتون" یک فلات نزدیک قطب جنوب ماه فرود بیاید.

محل مورد نظر برای فرود، در بخش مرکزی یکی از مناطق احتمالی فرود "مأموریت آرتمیس ۳" قرار دارد.

"آتنا" در چارچوب برنامه "خدمات بار تجاری قمری" ناسا، محموله‌هایی شامل تجهیزات علمی را حمل می‌کند.

یکی از این ابزارها یک دریل حفاری است که برای کاوش زیر سطح ماه و بررسی احتمال وجود یخ‌های آب طراحی شده است.

این ماه‌نشین همچنین دارای یک پهپاد پیشران موسوم به "مایکرونووا هاپر" است. پس از رها شدن روی سطح ماه، این پهپاد خودران قادر خواهد بود به داخل یک دهانه نزدیک پرش کند و داده‌های علمی را به فرودگر ارسال نماید.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

کانتریل ها؛ پیشگویان آب و هوا

فرقی نمیکنه 
روز باشه یا شب؛
آسمون همون آسمونه.
و آسمون‌ روز، هیچ چیز از آسمون شب کم نداره.
شب، تو رو به #علم_نجوم مشتاق می‌کنه. روز به #علم‌_هواشناسی.

صد البته داشتن اطلاعاتی درباره علم هواشناسی، جزئی از کار  رصده و یک رصدگر خصوصا در فصل زمستان باید حتما قبل از برنامه ریزی برای رصد، ابتدا شرایط جوی رو بررسی و تحلیل کنه.

یکی از زیبایی‌های آسمان روز، کانتریل‌ها (Contrails) هستند. کانتریل همان بخار آبی است که از موتور هواپیما‌ها خارج میشه و رد زیبایی رو برای چندین دقیقه از خودش در آسمان به جا می‌گذاره. به این کانتریل‌ها، "ابر خطی" یا "پس دمه" هم گفته میشه.

برخی روزها، این کانتریل‌ها به سرعت در آسمان محو میشن که نشانه‌ای است مبنی بر کم بودن رطوبت هوا در تراز بالای جو.

اما برخی روزها برای چندین دقیقه در آسمان باقی می‌مانند و حتی مثل ابر رشد می‌کنند! درست مانند تصاویر زیر که امروز جمعه ۱۰ اسفند ثبت شده. در این صورت، نشانه‌‌ آن است که در تراز بالای جو، رطوبت هوا زیاد است که این خود می‌تواند یکی از نشانه‌هایی باشد که احتمالا طی روزهای آینده باران در راه است. و البته که به درستی باران در راه است.

✍️ سجاد صیادی

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

خوشه‌های ستاره‌ای باز M35 و NGC2158

در این نمای تلسکوپی گسترده، دو خوشه ستاره‌ای باز، M35 و NGC2158 در کنار یکدیگر دیده می‌شوند. این خوشه‌ها در صورت فلکی دوپیکر (جوزا-Gemini) قرار دارند و به نظر می‌رسد که در کنار هم جای گرفته‌اند.

اما با این حال، خوشه M35 که ستارگانش در سمت راست بالای تصویر متمرکز شده‌اند، نسبتاً به ما نزدیک‌تر است.

خوشه M35 که با نام NGC2168 نیز شناخته می‌شود، تنها ۲۸۰۰ سال نوری از ما فاصله دارد و حدود ۴۰۰ ستاره را در فضایی به گستردگی ۳۰ سال نوری در بر می‌گیرد.

"ستاره‌های آبی‌ رنگ پرنور"، معمولاً ویژگی بارز خوشه‌های باز و جوان‌تر هستند و سن خوشه M35 حدود ۱۵۰ میلیون سال تخمین زده می‌شود.

در سمت چپ پایین تصویر، خوشه ستاره‌ای NGC2158 قرار دارد که تقریباً چهار برابر دورتر از M35 است و بسیار متراکم‌تر به نظر می‌رسد.

این خوشه با نور زرد رنگ‌ می‌درخشد که نشان‌ دهنده وجود ستارگانی با سن بیش از ۱۰ برابر بیشتر از ستارگان خوشه M35 است.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

حلقه اینشتین پیرامون مرکز کهکشان نزدیک

آیا حلقه را می‌بینید؟
اگر با دقت به مرکز کهکشان نمایش داده‌ شده NGC6505 نگاه کنید، حلقه‌ای آشکار می‌شود. این حلقه در واقع تصویری از یک کهکشان دوردست است که به دلیل اثر گرانشیِ کهکشانِ بیضوی NGC6505، بزرگ‌نمایی و دچار اعوجاج شده و به شکل یک دایره کامل درآمده است.

برای ایجاد یک حلقه اینشتین کامل، لازم است که "مرکز کهکشان نزدیک" و بخشی از "کهکشان پس‌زمینه" دقیقاً در یک راستا قرار بگیرند.

بررسی این حلقه و تصاویر چندگانه‌ای که از "کهکشان پس‌زمینه" دیده می‌شود، به ستاره‌شناسان امکان می‌دهد تا جرم و میزان ماده تاریک موجود در مرکز کهکشان NGC6505 را تعیین کرده و همچنین جزئیات پنهان‌ شده‌ای از "کهکشان پس‌زمینه" را کشف کنند.

این تصویر در سال ۲۰۲۳ توسط "تلسکوپ فضایی اقلیدس" آژانس فضایی اروپا (ESA) به ثبت رسیده و اوایل این ماه منتشر شده است.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

خوشه ستاره‌ای کندوی کوچک (M41)

چرا این‌ همه ستاره آبی درخشان در این تصویر دیده می‌شود؟
ستارگان معمولاً در خوشه‌ها متولد می‌شوند و در میان آن‌ها، درخشان‌ترین و پرجرم‌ترین ستاره‌ها اغلب با رنگ آبی می‌درخشند. البته ستاره‌های کم‌نورتر و غیر آبی، مانند خورشید ما نیز در خوشه ستاره‌ای M41 وجود دارند، اما به دلیل نور کمتر، تشخیص آن‌ها دشوارتر است.

رشته‌های نور قرمز رنگی که در تصویر دیده می‌شوند، تابش گاز هیدروژنِ پراکنده در فضا هستند. در این تصویر، رنگ قرمز به‌ صورت خاص، فیلتر و تقویت شده است.

در حدود صد میلیون سال آینده، ستاره‌های آبی درخشان این خوشه با انفجارهای ابرنواختری از بین خواهند رفت؛ در حالی‌ که ستاره‌های کم‌نورتر به‌ تدریج و با مسیرهای متفاوتی از هم جدا شده و این خوشه‌ی زیبای ستاره‌ای را پراکنده خواهند کرد.

به همین ترتیب میلیاردها سال پیش احتمالاً خورشید ما نیز در خوشه‌ای ستاره‌ای مانند M41 متولد شده بود اما در طول زمان از ستارگان خواهر خود جدا شده و به مسیرش ادامه داده است.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

ستون نوری بر فراز آتشفشان اتنا

آیا جریان گدازه می‌تواند تا آسمان امتداد یابد؟ خیر؛ اما نور ناشی از آن بله می‌تواند.

یکی از پدیده‌های غیرمعمولی که در این شرایط رخ می‌دهد، ستون نور آتشفشانی است. در حالت معمول، ستون‌های نوری توسط نور خورشید ایجاد می‌شوند و به‌ صورت یک ستون درخشان که بالای خورشید طلوع یا غروب کرده امتداد می‌یابد، ظاهر می‌شوند.

با این حال، این ستون نوری به‌ وسیله نور قرمز رنگ گدازه‌های درخشان یک آتشفشان فعال، روشن شده است. این آتشفشان، کوه اتنا در ایتالیا است و تصویر فوق، در قالب یک عکس تک‌ فریم در صبح یکی از روزهای اواسط ماه فوریه به ثبت رسیده است.

دمای بسیار پایین در بالای جریان گدازه این آتشفشان باعث شکل‌گیری بلورهای یخ در هوای بالای آن یا در بخار آب متراکم‌ شده‌ای که از کوه اتنا خارج می‌شده، شده است.

این بلورهای یخ که عمدتاً به‌ صورت تخت روی سطح زمین قرار گرفته‌اند؛ در هوا در حال چرخش هستند و نور خروجی از دهانه آتشفشان را بازتاب داده و این ستون نوری شگفت‌ انگیز را ایجاد کرده‌اند.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

زحل در نور فروسرخ از نگاه کاسینی

کیوان (زحل) در نور فروسرخ کمی متفاوت به نظر می‌رسد. باندهای ابری ساختار بسیار پیچیده‌ای دارند، از جمله طوفان‌های طولانی که در امتداد آن‌ها کشیده شده‌اند.

در نور فروسرخ، الگوی غیر عادی ابری شش‌ ضلعی که قطب شمال زحل را احاطه کرده است نیز بسیار چشمگیر است. هر ضلع این شش‌ ضلعی تقریباً به اندازه عرض کره زمین است. وجود این شش‌ ضلعی پیش‌ بینی نشده بود و منشأ و احتمال پایداری آن همچنان به عنوان موضوعی برای تحقیقات باقی مانده‌ است.

حلقه‌های معروف کیوان، این سیاره را احاطه کرده و سایه‌هایی بر روی استوا می‌اندازند. تصویر ارائه‌ شده توسط فضاپیمای رباتیک کاسینی در سال ۲۰۱۴ و در چندین رنگ فروسرخ ثبت شده است.

در سپتامبر ۲۰۱۷ مأموریت کاسینی به‌ طور دراماتیکی به پایان رسید، زمانی که فضاپیما به سمت زحل شیرجه زد تا وارد حلقه‌های این غول گازی شود.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

شکاف ریما هیگینوس

ریما هیگینوس (Rima Hyginus) یک شکاف چشمگیر به طول تقریبی ۲۲۰ کیلومتر است که در نزدیکی مرکز ماه قرار دارد.

این ساختار به‌ راحتی در مشاهدات تلسکوپی ماه قابل تشخیص است و در این نمای نزدیک از ماه، از بالا سمت چپ تا پایین سمت راست کشیده شده است.

تصویر با رنگ‌های اغراق آمیز پردازش شده تا ترکیب معدنی خاک ماه را بهتر نمایان کند. در نزدیکی مرکز این شکاف باریک سطحی، دهانه هیگینوس قرار دارد. این دهانه‌ی کم‌ دیواره، که قطری در حدود ۱۰ کیلومتر دارد، یک دهانه آتشفشانی است و یکی از بزرگ‌ترین دهانه‌های غیر برخوردی بر سطح ماه محسوب می‌شود.

ریما هیگینوس که با حفره‌های کوچک ناشی از فروریزش سطحی پوشیده شده، احتمالاً در اثر تنش‌های ناشی از بالا آمدن ماگما و فروریزش در امتداد یک گسل سطحی بلند شکل گرفته است.

این منطقه جذاب زمانی یکی از محل‌های پیشنهادی برای فرود مأموریت لغو شده‌ی آپولو ۱۹ بود.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

تصویر موزاییکی کهکشان آندرومدا از نگاه تلسکوپ فضایی هابل

بزرگ‌ترین تصویر موزاییکی که تاکنون از داده‌های تلسکوپ فضایی هابل ساخته شده، نمایی پانورامایی از کهکشان مارپیچی همسایه ما، یعنی آندرومدا است.

این موزاییک کامل، که از ۶۰۰ فریم همپوشان ساخته شده، حاصل مشاهدات انجام‌ شده از ژوئیه ۲۰۱۰ تا دسامبر ۲۰۲۲ است و در آسمان زمین، گستره‌ای برابر با شش قرص کامل ماه را پوشش می‌دهد.

تصویر برش‌یافته‌ای که در بالا مشاهده می‌کنید، تقریباً دو قرص ماه را دربرمی‌گیرد و بخشی از هسته و بازوهای مارپیچی درونی کهکشان آندرومدا را نمایش می‌دهد.

این کهکشان که با نام M31 نیز شناخته می‌شود، در فاصله ۲.۵ میلیون سال نوری از ما قرار دارد و نزدیک‌ترین کهکشان مارپیچی بزرگ به کهکشان راه شیری محسوب می‌شود.

دیدگاه ما از کهکشان راه شیری به دلیل موقعیت خورشید در صفحه کهکشانی آن محدود است. اما این موزاییک فوق‌العاده تلسکوپ هابل، نمایی نزدیک و بی‌نظیر از یک کهکشان مارپیچی بزرگ را از بیرون، رو به داخل ارائه می‌دهد.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

مسیه 87 (M87)

کهکشان بیضوی عظیم مسیه 87 در فاصله‌ای حدود ۵۰ میلیون سال نوری از ما قرار دارد. این کهکشان که با نام NGC 4486 نیز شناخته می‌شود، دارای تریلیون‌ها ستاره است، در حالی‌ که کهکشان مارپیچی راه شیری ما تنها میزبان میلیاردها ستاره است.

کهکشان M87 به‌ عنوان کهکشان بیضوی بزرگ مرکزی در خوشه کهکشانی سنبله شناخته می‌شود. در این نمای دقیق در طیف مرئی و فروسرخ که توسط تلسکوپ فضایی هابل ثبت شده است، فوران پرانرژی‌ای از هسته این کهکشان دیده می‌شود که تا حدود ۵۰۰۰ سال نوری به بیرون امتداد دارد.

در واقع، این مشعل کیهانی در سراسر طیف الکترومغناطیسی، از پرتوهای گاما گرفته تا طول‌ موج‌های رادیویی، قابل مشاهده است.

منبع اصلی این انرژی عظیم، سیاهچاله ابرپرجرم مرکزی M87 است. تصویری از این هیولا در مرکز M87 توسط تلسکوپ افق رویداد (EHT) در زمین ثبت شده است.

 

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

منظومه HH 30: یک منظومه ستاره‌ای با سیارات در حال شکل‌گیری

ستارگان و سیارات چگونه شکل می‌گیرند؟ تلسکوپ فضایی جیمز وب، همراه با هابل و رصدخانه زمینی ALMA، سرنخ‌های جدیدی در مورد منظومه پیش‌سیاره‌ای هربیگ-هارو 30 (HH 30) یافته‌اند.

این مشاهدات نشان می‌دهد که دانه‌های بزرگ غبار بیشتر در یک قرص مرکزی متمرکز می‌شوند، جایی که احتمال تشکیل سیارات وجود دارد.

تصویر ارائه‌ شده که توسط تلسکوپ وب ثبت شده، ویژگی‌های متعددی از سامانه فعال HH 30 را نشان می‌دهد. جت‌هایی از ذرات که در جهت عمودی به بیرون پرتاب می‌شوند، با رنگ قرمز نمایان شده‌اند.

یک قرص تاریک و غنی از غبار نیز در مرکز تصویر دیده می‌شود که نور ستاره یا ستارگان در حال شکل‌گیری را مسدود کرده است. در بالا و پایین این قرص مرکزی، غباری که نور آبی را بازتاب می‌کند، به شکل یک قوس سهموی دیده می‌شود. با این حال، دلیل وجود یک دنباله در سمت چپ پایین تصویر هنوز مشخص نیست.

بررسی روند شکل‌گیری سیارات در HH 30 می‌تواند به ستاره‌شناسان کمک کند تا درک بهتری از چگونگی تشکیل سیارات در منظومه شمسی خودمان، از جمله زمین، به دست آورند.

 

 

 

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

کلاهخود ثور در برابر مرغ دریایی

این سحابی‌ها که به شکل مرغ دریایی و اردک دیده می‌شوند، تنها ابرهای کیهانی نیستند که تداعی‌ کننده پروازند. اما هر دو در این چشم‌ انداز وسیع آسمانی، که حدود ۷ درجه از آسمان را در صورت فلکی سگ بزرگ پوشش می‌دهد، به نظر می‌رسد که در حال پروازند.

سحابی مرغ دریایی (در مرکز بالای تصویر) خود از دو سحابی گسیلشی عمده تشکیل شده است. بخش درخشان‌تر، NGC2327، سر این مرغ دریایی را تشکیل می‌دهد، در حالی که قسمت بال‌ها و بدن آن شامل سحابی گسترده‌تر IC2177 است. گستردگی بال‌های این سحابی در فاصله برآورد شده ۳۸۰۰ سال نوری از ما، معادل ۲۵۰ سال نوری است.

در سمت پایین راست تصویر، سحابی اردک به‌ مراتب فشرده‌تر به نظر می‌رسد و در فاصله تقریبی ۱۵۰۰۰ سال نوری از زمین، وسعتی در حدود ۵۰ سال نوری دارد. این سحابی که توسط بادهای پرانرژی ناشی از یک ستاره بسیار پرجرم و داغ در نزدیکی مرکز آن شکل گرفته است، با نام NGC 2359 فهرست بندی شده است. البته، ساختار ضخیم و بال‌مانند آن باعث شده که این سحابی نام مستعار محبوب‌تری داشته باشد: کلاهخود ثور!

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

دود حاصل از پرتاب موشک اسپیس‌ ایکس بر فراز کالیفرنیا

چه اتفاقی برای آسمان افتاده است؟
دوشنبه گذشته، دود حاصل از پرتاب موشک اسپیس‌ ایکس، منظره‌ای تماشایی را در بخش‌هایی از جنوب کالیفرنیا ایجاد کرد.

این پدیده که برای لحظاتی شبیه به یک ماهی فضایی غول‌ پیکر به نظر می‌رسید، به دلیل نور پس‌ زمینه‌ای که از خورشید در حال غروب دریافت می‌کرد، بسیار درخشان دیده می‌شد.

این پرتاب از پایگاه نیروی هوایی وندنبرگ، نزدیک لومپوک در کالیفرنیا انجام شد.

موشک فالکون ۹ با موفقیت ۲۳ ماهواره مخابراتی استارلینک را در مدار پایینی زمین مستقر کرد. در این تصویر، دود حاصل از مرحله اول موشک در سمت راست دیده می‌شود، در حالی که مرحله دوم موشک که در حال صعود است، در بالاترین نقطه‌ی این دود و در سمت چپ قابل مشاهده است.

سیاره زهره در بالای تصویر می‌درخشد، در حالی که یک چراغ خیابان در سمت راست، نور خود را به صحنه اضافه کرده است. این تصویر از نزدیکی فینیکس در آریزونا و پس از غروب خورشید، رو به سمت غرب ثبت شده است.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

 

عبور از کنار مشتری

فضاپیمای رباتیک "جونو" همچنان به گردش در مدارهای بسیار کشیده خود به دور بزرگ‌ترین سیاره منظومه شمسی ادامه می‌دهد.

ویدیوی ارائه‌ شده مربوط به حضیض مداری یازدهم در اوایل سال ۲۰۱۸ است، یعنی یازدهمین بار که "جونو" از نزدیکی مشتری عبور کرد.

این تایم‌ لَپس بازه‌ای چهار ساعته را پوشش می‌دهد و از ترکیب ۳۶ تصویر ساخته شده است.

ویدیو با طلوع مشتری آغاز می‌شود، در حالی‌ که "جونو" از سمت شمال به این سیاره نزدیک می‌شود. وقتی "جونو" به نزدیکترین فاصله خود از مشتری می‌رسد، تصاویری خارق‌العاده از این سیاره ثبت می‌کند.

در طول عبور، جونو از مناطق روشن و کمربندهای تاریک عبور می‌کند که به دور مشتری حلقه زده‌اند. همچنین طوفان‌های چرخشی عظیمی در تصاویر دیده می‌شوند که بسیاری از آنها از طوفان‌های دریایی زمین بزرگتر هستند.

پس از عبور از نزدیک‌ترین نقطه، جونو از مشتری دور می‌شود و در این مرحله ابرهای عجیب و غیر معمولی که در نیمکره جنوبی این سیاره وجود دارند، نمایان می‌شوند.

برای جمع‌آوری این داده‌ها، جونو به حدی به مشتری نزدیک می‌شود که تجهیزات آن در معرض مقادیر بسیار بالای تشعشعات رادیواکتیو قرار می‌گیرند.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

خورشیدهای کاذب در آبیسکوی سوئد

در این منظره‌ی زمستانی شگفت‌انگیز، به نظر می‌رسد که سه خورشید در آغوش افق قرار گرفته‌اند. این صحنه ماورایی، در جریان یک کاوش با خودروی برفی در تاریخ ۳ فوریه در ناحیه کوهستانی اطراف پارک ملی آبیسکو در شمال سوئد ثبت شده است.

دو نقطه درخشان در دو طرف خورشید واقعی، "خورشیدهای کاذب" نام دارند که با عنوان "خورشیدهای ساختگی" یا "سگ‌های خورشیدی" (mock suns or sun dogs) نیز شناخته می‌شوند.

این پدیده، توسط بلورهای یخی شش‌ ضلعی که در جو مه‌آلود معلق هستند و نور خورشید را بازتاب و شکست می‌دهند، ایجاد می‌شود.

خورشیدهای کاذب معمولاً در زمستان و در عرض‌های جغرافیایی بالا دیده می‌شوند. این نقاط درخشان در امتداد هاله یخی ۲۲ درجه‌ای خورشید قرار دارند که یکی از رایج‌ترین انواع هاله‌های جوی است.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

سحابی رزت یک گل سرخ کیهانی در صورت فلکی تکشاخ

سحابی گل رُز (رُزِت / NGC2237) صرفا یک ابر کیهانی از گاز و غبار نیست که تصویری شبیه به گل‌ها را تداعی می‌کند، اما بدون شک یکی از مشهورترین آن‌هاست.

در لبه یک ابر مولکولی بزرگ در صورت فلکی تکشاخ (Monoceros) و در فاصله‌ای حدود ۵,۰۰۰ سال نوری از ما، گلبرگ‌های این رز کیهانی در واقع زایشگاهی برای ستارگان جدید هستند.

این ساختار زیبا و متقارن، توسط باد و تابشی قدرتمند از خوشه‌ مرکزی ستارگان داغ و جوان از نوع O شکل گرفته است.

ستارگان این خوشه‌ پرانرژی که به‌ عنوان NGC2244 فهرست شده‌اند، تنها چند میلیون سال سن دارند؛ در حالی که حفره‌ مرکزی درون سحابی رُزِت قطری حدود ۵۰ سال نوری دارد.

این سحابی را می‌توان با یک تلسکوپ کوچک در صورت فلکی تکشاخ رصد کرد. این تصویر تلسکوپی از سحابی رزت با استفاده از فیلترهای رنگی پهن‌ باند ثبت شده است، اما گاهی اوقات همه‌ی رزها قرمز نیستند!

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

سحابی VdB31

سحابی زیبا و آبی‌ رنگ VdB31 در صورت فلکی ارابه‌ران می‌درخشد و سی‌ و‌ یکمین جرم از فهرست سحابی‌های بازتابی "سیدنی وَن دِن بِرگ" است.

در این تصویر چشم‌ نواز، سحابی VdB31 در کنار ابرهای تیره‌ی B26، B27 و B28 قرار دارد که در فهرست "ادوارد ای. بارنارد" ثبت شده‌اند.

همه‌ این سحابی‌ها ابرهایی از غبار میان‌ ستاره‌ای هستند. "سحابی‌های تاریک بارنارد"، نور ستارگان پس‌زمینه را مسدود می‌کنند در حالی که سحابی VdB31 نور آبی ستاره‌ داغ و متغیر AB Aurigae را بازتاب می‌دهد.

بررسی‌های تلسکوپ هابل در نواحی اطراف ستاره AB Aurigae نشان داده است که این ستاره‌ی چند میلیون ساله در میان یک "دیسک غبار" احاطه شده که نشانه‌هایی از شکل‌ گیری یک "منظومه‌ سیاره‌ای در حال تکامل" را نشان می‌دهد.

ستاره‌ AB Aurigae حدود ۴۷۰ سال نوری از ما فاصله دارد و این چشم‌ انداز کیهانی، گستره‌ای تقریباً برابر با هشت سال نوری را پوشش می‌دهد.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

سیارک بِنو و سرنخ‌هایی از منشأ حیات

یک سنگ فضایی چه چیزی می‌تواند درباره‌ حیات روی زمین به ما بگوید؟
فضاپیمای اوسیریس - رکس (OSIRIS-REx) ناسا در اکتبر ۲۰۲۰ به دقت به سیارک همسایه زمین به نام بنو ۱۰۱۹۵۵ نزدیک شد تا نمونه‌هایی از سطح آن جمع‌آوری کند. این فضاپیما در سپتامبر ۲۰۲۳ نمونه‌های جمع‌ آوری‌ شده را به زمین بازگرداند.

تجزیه‌ و‌ تحلیل اخیر این نمونه‌ها نتایج شگفت‌ انگیزی را نشان داده است، مبنی بر اینکه این سیارک حاوی ۱۴ مورد از ۲۰ اسید آمینه‌ است که به‌ عنوان اجزای اساسی سازنده‌ حیات شناخته می‌شوند.

این کشف بار دیگر پرسشی بزرگ را مطرح می‌کند: آیا ممکن است حیات در فضا منشأ گرفته باشد؟

 

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام