نجوم برای کودکان (دنباله دارها)

نجوم برای کودکان (شهاب و شهاب سنگ)

معرفی کتاب بارش های شهابی

با عنایت به آغاز به کار "نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران" از ۱ بهمن ماه و در راستای ارتقای سطح فرهنگ کتابخوانی در جامعه و همچنین بسط و گسترش روز افزون دانش بی کران ستاره شناسی، تصمیم داریم در روزهای پیش رو تعدادی از کتاب‌های مهم، مخاطب پسند و تاثیرگذار در حوزه نجوم آماتوری، کیهان شناسی، فیزیک و هوافضا را به شما مخاطبین فرهیخته و گرانقدر ستاره شناسی فسا معرفی نموده تا بتوانید با آگاهی و شناخت بیشتر، این کتب ارزشمند را به صورت اینترنتی از نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران خریداری نمایید و با همکاری شرکت پست، درب منزل تحویل بگیرید. پس با ما همراه باشید.

همانگونه که مستحضر هستید، مهم‌ترین ویژگی تماشای بارش‌های شهابی، عدم نیاز به ابزارهای تخصصی و گران قیمت نجومی و تکرار سالیانه آن‌ها در یک تاریخ مشخص است. بر همین اساس، تماشای بارش‌های شهابی همیشه یکی از بهترین و صد البته هیجان انگیزترین رویدادهای رصدی برای منجمان آماتور و علاقه‌مندان به ستاره شناسی به شمار می‌آورد. کتاب بارش‌های شهابی تالیف امیر حسن زاده یکی از منابع مناسب و مفید در خصوص شناخت بارش‌های شهابی است. این کتاب که با زبانی ساده و روان به رشته تحریر در آمده است، شامل ۵ فصل با عناوین: آشنایی با اجرام کوچک منظومه شمسی، شهاب‌ها، رصد و ثبت بارش‌های شهابی، تحلیل داده‌های رصدهای مرئی و سایر روش‌های رصدی می‌باشد که در ۷۳ صفحه توسط انتشارات ایران شناسی به چاپ رسیده است.
نویسنده این کتاب در بخش پیشگفتار می‌نویسد: "شوق دیدن شهاب‌ها یادآور دوران کودکی‌مان است، هنگامی که شهابی، تاریکی آسمان را می‌شکافت تصور می‌کردیم ستاره‌ای سقوط کرده است! سال‌ها بعد یاد گرفتیم که این تیرهای آتشین، سنگ ریزه‌هایی هستند که درون جو می‌سوزند تا لحظه‌ای در آسمان زمینیان بدرخشد. در اوایل دهه ۱۳۷۰ با بارش‌های شهابی آشنا شدم . . .  حال که نزدیک به دو دهه از آن دوران می‌گذرد با نگارش این کتاب با زبانی ساده امیدوارم بتوانم دیگران را در نزدیکی بیش‌تر با آسمان سهیم کنم . . ."

 

نجوم برای کودکان (خسوف و کسوف)

نجوم برای کودکان (قمر ها - 2)

نجوم برای کودکان (قمرها - 1)

نجوم برای کودکان (منظومه شمسی - 5)

نجوم برای کودکان (منظومه شمسی - 4)

خوشه گلوله (Bullet cluster)

خوشه گلوله متشکل از دو خوشه کهکشانی می‌باشد که بر اثر کشش گرانشی در حال برخورد به هم هستند.
این داده‌ها توسط تلسکوپ فضایی هابل و با همکاری تلسکوپ اشعه ایکس چاندرا و تلسکوپ‌های زمینی جمع آوری شده‌اند و برای تبدیل این تصویر به صوت؛ هر لایه از داده‌ها را در فرکانسی معین محدود کرده‌اند. این داده‌ها، ماده تاریک را نشان می‌دهند؛ ماده‌ای مرموز و مشاهده نشده که باعث به وجود آمدن تغییراتی بزرگ در سرتاسر عالم شده است. رنگ آبی نشان‌دهنده فرکانس‌های پایین است در حالی که رنگ صورتی مربوط به اشعه ایکس و فرکانس‌های بالاتر می‌باشد.

 

مترجم: نگار دادفر
مدرس رصدخانه و مرکز علمی شهرداری فسا

 

 

 

نجوم برای کودکان (منظومه شمسی - 3)

نجوم برای کودکان (منظومه شمسی - 2)

نجوم برای کودکان (منظومه شمسی - 1)

نجوم برای کودکان (سیارات)

نجوم برای کودکان (صورت فلکی های دور قطبی)

نجوم برای کودکان (صورت فلکی)

نجوم برای کودکان (ستارگان)

مطالعه COVID-19 از فضا

خاموشی اقتصادی و اجتماعی در واکنش به بیماری همه گیر COVID-19 منجر به تغییرات کوتاه مدت ولی محسوسی در محیط زیست شده است. محققان ناسا از مشاهدات ماهواره‌ای و زمینی برای ردیابی این تأثیرات بر هوا، زمین، آب و آب و هوا استفاده می‌کنند.
 در این تصاویر برخی از این تغییرات را مشاهده می‌کنیم.

تصویر شماره ۱:
نیتروژن دی اکسید (NO2) که یک آلاینده مهم هوا به شمار می‌رود، به طور قابل توجهی در مناطق شهری طی اپیدمی کاهش یافته است. تصویر سمت راست متوسط سطح NO2 برفراز سانفرانسیسکو در ۵ سال گذشته و تصویر سمت چپ سطح NO2 برفراز سانفرانسیسکو در مارس 2020 نشان می‌دهد. این داده‌ها از 'ابزار نظارت بر ازون" (OMI) ناسا به دست آمده است. 

تصویر شماره ۲:
داده‌های حرارتی حاصل از ماهواره لَندسَت نشان می‌دهد که جزایر گرمایی شهری (پدیده ای که در آن مناطق شهری به طور قابل توجهی گرم‌تر از مناطق مجاور دیده می‌شوند)، طی همه گیری کاهش یافته است. تصویر سمت چپ دمای سانفرانسیسکو را در آوریل ۲۰۱۸ نشان می‌دهد، در حالی که تصویر سمت راست، دمای سانفرانسیسکو را در آوریل ۲۰۲۰ نشان می‌دهد. دانشمندان دریافته‌اند که از مارس تا مه ۲۰۲۰ نسبت به سال‌های گذشته پارکینگ‌های بزرگ، بزرگراه‌ها و پشت بام‌های تجاری به طور متوسط ۵ تا ۸ درجه سانتیگراد خنک‌تر بوده است. 

تصویر شماره ۳:
منطقه خلیج سانفرانسیسکو در هنگام شروع همه گیری COVID19، افت قابل توجهی در حمل و نقل سطحی داشته است. نواحی آبی که اکثراً پارکینگ هستند مناطقی با بیشترین افت را نشان می‌دهد.

 

 

                                                                        

ستاره سهیل مهمان شب‌های سرد زمستان

نویسنده: نگار دادفر

مدرس رصدخانه و مرکز علمی شهرداری فسا

 

ستاره سهیل با نام لاتین Canopus و با قدر ۰.۷۲ - پر فروغ‌ترین ستاره در صورت فلکی جنوبی شاه‌تخته (کشتی / Carina) و دومین ستاره پر نور آسمان شب، پس از ستاره شباهنگ (Sirius) است که از عرض‌های شمالی کشورمان قابل مشاهده نیست. به عنوان مثال، ستاره سهیل در شهر تهران حداکثر حدود ۲ درجه از افق بالا می‌آید. بنابراین در صورت پاک بودن هوا، برای دیدنش از این شهر افق جنوبی باید کاملا باز و بدون مانع باشد. اما در عرض‌های جنوبی کشورمان، این ستاره به واسطه اینکه فاصله بیشتری از افق می‌گیرد، هم راحت‌تر دیده می‌شود و هم مدت زمان بیشتری در افق جنوبی حضور دارد. جالب است بدانید ضرب المثل معروف "ستاره سهیل شدن" نیز از همین موضوع که این ستاره را به دشواری می‌توان در آسمان یافت نشات گرفته است و به معنای کم پیدا بودن است. در این فصل از سال، ستاره سهیل در شیراز حوالی ساعت ۲۰:۲۸ دقیقه از افق جنوبِ جنوبِ شرق طلوع کرده و حدود ساعت ۲۳:۲۱ دقیقه شب به حداکثر ارتفاع خود یعنی ۸ درجه رسیده و حوالی ساعت ۰۲:۱۸ دقیقه بامداد نیز در سمت جنوبِ جنوبِ غرب، غروب می‌کند. این در حالی است که حداکثر ارتفاع این ستاره در اصفهان به ۵ درجه و در بندرعباس به ۱۰ درجه می‌رسد. بنابراین هر چه به عرض‌های جنوبی‌تر سفر کنیم، این ستاره زیبا را می‌توانیم در ارتفاع بالاتری از افق جنوب و طی مدت زمان بیشتری مشاهده کنیم. یکی از مناطقی که مردمانش از دیرباز با ستاره سهیل آشنا بوده‌ و به راحتی آن را مشاهده می‌کردند، کشور یمن است. تا جایی که سنائی می‌سراید:

در دیار تو نتابد آسمان هرگز سهیل
گر همی باید سهیلت، قصد کن سوی یمن

در همین شب‌ها که برای تماشای ستاره درخشان سهیل از مناطق جنوبی کشورمان، به یک افق باز و بدون موانع طبیعی و مصنوعی در سمت جنوب نیاز داریم، این ستاره در پایتخت یمن تا ارتفاع ۲۲ درجه نیز بالا می‌آید. در صورتی که از مناطقی مرکزی کشورمان به سمت جنوب ساکن هستید و می‌خواهید شانس خود برای دیدن این ابرغول سفید که در فاصله ۳۱۳ سال نوری از ما واقع شده است را امتحان کنید، می‌توانید در ساعات پایانی شب در مکانی که افق جنوبی کاملا باز داشته باشد قرار بگیرید و مطابق تصویر ابتدا پر نورترین ستاره آسمان شب یعنی شباهنگ (Sirius) را بیابید. اگر ۳۶ درجه پایین‌تر را نگاه کنید ستاره پر فروغ سهیل که در زبان فارسی به آن پَرَک نیز گفته می‌شود را خواهید یافت.

 

 

 

 

تماس و همکاری با ما

راه های ارتباط با مرکز نجوم مهراستار:

 

پست الکترونیکی

 

تلگرام

 

اینستاگرام

 

 

همکاری با مرکز نجوم مهراستار:

 

به اطلاع می رساند آن دسته از منجمان آماتور و علاقه مندان به ستاره شناسی که تمایل به همکاری با مرکز نجوم مهراستار در زمینه های نویسندگی، ترجمه، عکاسی، طراحی، گرافیک و . . . دارند، می توانند از طریق پست الکترونیکی زیر مکاتبه کنند و رزومه خود را ارسال نمایند.

 

پست الکترونیکی

دانلود مستندهای نجوم

ما تلاش کرده‌ایم کامل‌ترین فهرست مستندهای جذاب حوزه نجوم، کیهان‌شناسی، اخترفیزیک، تاریخ نجوم، اختر شناسی، فیزیک و . . . را به صورت رایگان در اختیار شما قرار دهیم.

 

این فهرست دائما در حال بروزرسانی و تکمیل شدن می باشد.

 

جهت دانلود مستندها، لطفا VPN را روشن نمایید.

 

1- مستند جزئیات کشفیات علمی مرخ نورد کنجکاوی

2- مستند روشنان آسمانی با موضوع چهارطاقی نیاسر کاشان

3- مستند روشنان آسمانی با موضوع معماری پارسه

4- مستند روشنان آسمانی با موضوع برج رادکان یا برج رصدخانه خواجه نصیرالدین توسی

5- مستند روشنان آسمانی با موضوع مسجد شیخ لطف الله و سی و سه پل اصفهان

6- مستند روشنان آسمانی با موضوع فعالیت های خواجه نصیرالدین توسی در مراغه

7- مستند مرز کیهانی (Cosmic Front) با موضوع ماده تاریک

8- مستند پروژه SETI: جستجو برای هوش فرا زمینی

9- مستند خورشیدگرفتگی در امریکا

10- مستند شهاب سنگ ها، تهدید یا فرصت

11- مستند داستان خدا با مورگان فریمن قسمت نخست

12- مستند داستان خدا با مورگان فریمن قسمت دوم

13- مستند داستان خدا با مورگان فریمن قسمت سوم (پایانی)

14- مستند اسرار کیهان قسمت نخست

15- مستند اسرار کیهان قسمت دوم

16- مستند اسرار کیهان قسمت سوم

17- مستند اسرار کیهان قسمت چهارم

18- مستند اسرار کیهان قسمت پنجم

19- مستند اسرار کیهان قسمت ششم

20- مستند اسرار کیهان قسمت هفتم

21- مستند اسرار کیهان قسمت هشتم

جدول مشخصات خورشید گرفتگی جزئی یکشنبه ۱ تیر ماه ۱۳۹۹

این خورشید گرفتگی از نوع #حلقوی است اما در کشور ما به صورت #جزئی دیده می‌شود. حداکثر گرفت خورشید در کشورمان با پوشیدگی ۹۷ درصد در پسابندر استان سیستان و بلوچستان رخ خواهد داد. خورشید گرفتگی بعدی که از سرزمین ایران نیز قابل مشاهده باشد در روز سه شنبه ۳ آبان ۱۴۰۱ به وقوع خواهد پیوست. بنابراین می‌توان از #خورشید_گرفتگی یکم تیر ماه ۹۹ به عنوان "واپسین خورشید گرفتگی قرن ۱۴ خورشیدی که از کشورمان قابل مشاهده است" یاد کرد.

این پدیده‌ی زیبای نجومی از ساعت ۹:۳۰ دقیقه بامداد یکشنبه یکم‌ تیر ماه به صورت زنده از صفحه اینستاگرام ستاره شناسی فسا پخش خواهد شد.

---

🔘 Add a comment

مشاهده مطلب در کانال

واپسین خورشید هلالی قرن

نویسنده: نگار دادفر
مدرس رصدخانه و مرکز علمی شهرداری فسا

در بین پدیده‌های گوناگون نجومی، گرفت‌های خورشیدی به سبب نادر بودنشان همواره برای عموم مردم و به خصوص ستاره شناسان اهمیت و هیجان فوق العاده‌ای دارند تا آنجا که برخی از منجمان این پدیده را زیباترین پدیده نجومی می‌دانند خصوصا اگر از نوع گرفت کلی باشد و آن لحظه شکوهمند و وصف ناپذیر تشکیل حلقه الماس!! اگر چه از آخرین #خورشید_گرفتگی کلی که از خاک ایران قابل مشاهده بود بیش از ۲۰ سال می گذرد، اما آنقدر خوش شانس هستیم که در کمتر از ۶ ماه، دو خورشیدگرفتگی جزئی عمیق را در خاک کشورمان تجربه کنیم. اگر به خاطر داشته باشید، آخرین مورد آن، در بامداد پنجم دی ماه سال ۹۸ به وقوع پیوست و حالا نوبتی هم باشد، نوبت خورشیدگرفتگی یکم تیر ماه است که همزمان با #انقلاب_تابستانه رخ می‌دهد.
اگر بخواهیم انواع خورشیدگرفتگی‌ها را به صورت تیتروار بیان کنیم، باید به چهار دسته کلی، جزئی، حلقوی و هایبرید (مرکب) که ترکیبی از گرفت کلی و حلقوی است اشاره کنیم. خورشیدگرفتگی یکشنبه یکم تیر ماه ۱۳۹۹ در اصل از نوع گرفت حلقوی است که از کشور

ستارگان ابَر غول

ستارگانی که جرم بسیار زیادی دارند آنقدر منبسط می‌شوند که اندازه آنها حتی از غول‌های سرخ نیز فراتر می‌رود. ابر غول‌های سرخ می‌توانند شعاعی چند صد برابر شعاع خورشید داشته باشند. ابر غول‌ها نیز درست مانند غول‌های سرخ متحمل فرآیند سوخت غلاف هیدروژنی شده و رشته‌ی اصلی را ترک می‌کنند. با اتمام سوخت غلاف هیدورژنی، ستاره فروپاشیده و دمای هسته‌ی هلیومی به اندازه‌ای بالا می‌رود که هلیوم به کربن و اکسیژن تبدیل می‌شود. فرآیند سوخت هسته‌‌ هلیومی از سوخت هیدروژن کوتاه‌تر‌ است و با اتمام هسته‌ هلیومی، سوخت غلاف هلیومی آغاز می‌گردد. اگر ستاره به اندازه کافی پر جرم باشد، سوخت هسته‌ای به میزان بیشتری اتفاق خواهد افتاد و عناصری با جرمی برابر با جرم آهن تولید خواهد کرد. در نزدیکی پایان مرحله ابر غولی یک ستاره بسیار پر جرم، ستاره چندین لایه حاوی عناصری که از لایه‌‌ای به لایه دیگر سنگین‌تر هستند، تولید می‌کند. در نهایت، ستارگان ابر غول به شکل ابَر نواخترها به حیات خود پایان می‌دهند.

 

گردآورنده: نگار دادفر
مدرس رصدخانه و مرکز علمی شهرداری فسا
 

---

🔘 Add a comment

مشاهده مطلب در کانال

ستارگان

اجرام آسمانی پر جرم گازی شکلی هستند که به واسطه فعالیت‌های هسته‌ای تولید انرژی نموده و در نتیجه‌ی همین منبع انرژی، می‌درخشند. جرم ستاره، تعیین کننده‌ی خواص آن (میزان تابندگی، درجه حرارت، اندازه و . . .) و همچنین تغییر و تحول آن در طول زمان است. یک ستاره در طول عمر خود به وسیله موازنه فشار درونی در برابر گرانش به تعادل می‌رسد. یک توده ابر مانند از مواد بین ستاره‌ای زمانی تبدیل به ستاره می‌گردد که دما و فشار مرکز آن به حدی بالا رود تا منجر به شروع فعالیت‌های هسته‌ای شود. ، هیدروژن موجود در هسته خود را به هلیم تبدیل می‌کنند. انرژی آزاد شده‌ی این تبدیل، در فضا منتشر می‌شود. اگر نیروی جاذبه در تقابل با این انرژی خروجی نبود، خروج انرژی موجب فروپاشی ستاره می‌گردید. وقتی این نیروها در تعادل هستند، ستاره پایدار است اما هر تغییری در توازن، موقعیت ستاره را تغییر خواهد داد.

 

گردآورنده: نگار دادفر
مدرس رصدخانه و مرکز علمی شهرداری فسا

 

🔘 Add a comment

مشاهده مطلب در کانال

به پاس خدمات ارزنده این فیلسوف و رباعی سرای پرآوازه، در تقویم ایران ۲۸ اردیبهشت به نام روز بزرگداشت حکیم #عمر_خیام نامگذاری شده است.

در لبه غربی ماه، دهانه‌ای برخوردی به قطر ۷۰ کیلومتر قرار دارد که به افتخار خیام، ریاضیدان، ستاره شناس و شاعر ایرانی نامگذاری شده است و هر از گاهی می‎توان آن را به سختی مشاهده کرد.

این دهانه با موقعیت ۵۸ درجه شمالی و ۱۰۲.۱ درجه غربی، عملا در پشت ماه قرار گرفته و گاهی اوقات به دلیل حرکت رخگرد ماه، در لبه ماه قرار می‎گیرد؛ اگر در این شرایط وضعیت تابش نور خورشید مساعد باشد، می‎توان این دهانه را از لبه مشاهده کرد اما تنها روش تماشای این دهانه به شکل کامل، عکس‎برداری از ماه است. نام این دهانه در سال ۱۳۴۹ توسط اتحادیه بین‌المللی نجوم IAU به تصویب رسید.

یکی از برجسته‌ترین کارهای خیام سر و سامان دادن و سرپرستی محاسبات گاه‌شماری ایران در زمان وزارت خواجه نظام‌الملک بود. محاسبات منسوب به او هنوز معتبر است و دقتی به مراتب بالاتر از تقویم میلادی دارد.

این چرخ فلک که ما در او حیرانیم
فانوس خیال از او مثالی دانیم

خورشید چراغ دان و عالم فانوس
ما چون صوریم‌ کاندر او حیرانیم

---

🔘 Add a comment

مشاهده مطلب در کانال

"استقامت"؛ پیش به سوی مریخ

آخرین گام‌های آماده سازی جدیدترین بهرام نورد ناسا با نام "استقامت" (Perseverance) برداشته شده و پرتاب آن بعد از اتصال به راکت اطلس ۵ انجام خواهد شد.
یکی از اجزای خاص این بهرام نورد، بالگرد هوشمندی به نام "نبوغ" است که بر روی آن قرار گرفته و برای انجام عملیات اکتشافی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کل این مجموعه درون یک پوسته سیاه قدرتمند جاسازی شده که با چتر نجات فرود خواهد آمد. ارتفاع مرتفع‌ترین نقطه این بهرام نورد به ۲۰ متر می‌رسد که در نوع خود رکوردی جالب توجه محسوب می‌شود. برای کسب اطمینان از فرود موفق این بهرام نورد از طناب‌های نایلونی مستحکم استفاده می‌شود. این طناب‌های هوشمند بعد از لمس سطح سیاره با استفاده از تیغه‌هایی که بر روی بهرام نورد نصب شده بریده می‌شوند و "استقامت" می‌تواند به سطح سیاره مذکور منتقل شود. انتظار می‌رود عملیات پرتاب این خودرو در ژوئیه امسال (تیر / اَمرداد) انجام شود و در فوریه ۲۰۲۱ (بهمن / اسفند) بر روی مریخ فرود بیاید.
نام "استقامت" را یک دانش آموز دبیرستانی اهل ویرجینیای باختری پیشنهاد داده بود که از بین ۲۸۰۰۰ نام در یک رقابت همگانی برگزیده شد!!

---

🔘 Add a comment

مشاهده مطلب در کانال

کشف نزدیک‌ترین سیاهچاله به زمین

این سیاهچاله که در فاصله هزار سال نوری از زمین قرار دارد، چنان به زمین نزدیک است که دو ستاره همراه این سیاهچاله را می‌توان با چشم غیر مسلح در آسمان تاریک نیمکره جنوبی زمین مشاهده کرد. گروهی از محققان به رهبری توماس ریوینیوس در رصدخانه جنوبی اروپا این سیاهچاله را کشف کرده‌اند. وی درباره این کشف می‌گوید: این سیستم حاوی نزدیک‌ترین سیاهچاله رصد شده به زمین است. با توجه به عظمت کهکشان راه شیری، می‌توان گفت فاصله این سیاهچاله با ما بسیار کم است.
به طور معمول سیاهچاله‌هایی مانند این نمونه هنگام جذب ستاره یا اجسام آسمانی دیگر قابل رصد هستند. به همین دلیل بیشتر اوقات سیاهچاله‌ها قابل رصد نیستند زیرا در اطرافشان چیزی برای بلع وجود ندارد. اما در نمونه اخیر، وجود ستارگان به رصد آن کمک کرد.
قطر این سیاهچاله که در صورت فلکی جنوبی تلسکوپ قرار دارد، حدود ۲۵ مایل است و به نظر می‌رسد بخشی از یک منظومه به نام HR6819 است که قبلا در آن ۳ ستاره وجود داشته است. البته دو ستاره باقیمانده فاصله زیادی با سیاهچاله دارند.

---

🔘 2 comments

مشاهده مطلب در کانال

کتابی برای علاقه‌مندان به نجوم

نقشه‌های آسمان یکی از مهم‌ترین و پر کاربردترین ابزارهای نجومی برای رصد و آشنایی با آسمان شب و ستارگان محسوب می‌شوند که مورد نیاز همه‌ی ستاره شناسان آماتور و علاقه‌مندان به نجوم است. کتاب "راهنمای ماهانه آسمان شب" تالیف "ایان رِدپت و ویل تیریون" که توسط مهندس احمد دالکی به زبان پارسی ترجمه شده، از جمله معروف‌ترین کتبی است که در این زمینه در کشورمان به چاپ‌ رسیده. در مقدمه این کتاب، شما با برخی از مهم‌ترین اصطلاحات و مفاهیم ضروری ستاره شناسی و همچنین شیوه "راهیابی در آسمان" آشنا می‌شوید و در هر یک از فصول دوازده گانه‌ی آن که منطبق با ماه‌های سال می‌باشد، ضمن شناخت ستارگان، صورت‌های فلکی و نقشه‌های آسمان، به رویدادهای مهم نجومی از جمله بارش‌های شهابی، خورشید گرفتگی، ماه گرفتگی و وضعیت سیارات در آسمان نیز دسترسی خواهید داشت. این کتاب را موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی در ۶۴ صفحه گلاسه به چاپ رسانده است.

---

🔘 Add a comment

مشاهده مطلب در کانال

غول‌های سرخ

زمانی که یک ستاره، هیدروژن موجود در هسته خود را به پایان می‌رساند، نوبت به سوزاندن هیدروژنی می‌رسد که در غلاف اطراف هسته وجود دارد. این غلاف به مرور زمان و با اتمام سوخت درون اتمسفر ستاره به سمت بیرون شروع به حرکت می‌کند. این منبع در حال گسترش، تشعشعات اتمسفر بیرونی را گرم کرده و جو ابتدا منبسط و سپس سرد می‌شود. در نتیجه‌ی چنین عملی، ستاره‌ای عظیم با دمای سطحی نسبتا اندک پدید می‌آید. این ستاره به واسطه‌ی اندازه بزرگی که دارد، تابنده باقی می‌ماند. دمای این بین ۲۰۰۰ تا ۴۰۰۰ درجه سانتی گراد بوده و شعاع آن‌ها ۱۰ تا ۱۰۰ برابر شعاع خورشید است! اغلب جزو ستارگان بی ثبات به حساب می‌آیند چرا که لایه‌های بیرونی آن‌ها در حال تپش بوده و موجب تغییراتی در میزان درخشندگی ستاره می‌شود. با توجه به اینکه این ستاره‌ها بسیار بزرگ هستند، گرانش تاثیر چندانی روی لایه‌های بیرونی آن‌ها ندارد.

 

گردآورنده: نگار دادفر
مدرس رصدخانه و مرکز علمی شهرداری فسا

---

🔘 Add a comment

مشاهده مطلب در کانال

از رنجی که برده‌ایم . . . (اندر مصائب آموزش نجوم در ایران)

نویسنده: سجاد صیادی / سردبیر ستاره شناسی فسا

 

 نجوم آماتوری رشته‌ای است که در آن نه شهرت جایی دارد، نه پست و مقام و نه مال و منال و تنها مترادف آن، "عشق" است. فقط جاذبه‌ی قدرتمند عشق به خالق یکتا است که می‌تواند انسانی را سال‌ها در مدار نجوم نگه دارد و از پرت شدن درون سیاهچاله‌ی مشکلات روزمره زندگی جلوگیری کند. طی یک دهه‌ی اخیر که با استفاده از روش‌های حقیقی و مجازی، پیوسته به آموزش و ترویج نجوم آماتوری به افرادی از رده سنی کودکان تا بزرگسال پرداختم، هر بار با چالش‌های جدیدی مواجه شدم که غلبه بر هر یک از آن‌ها، ایده و راه حل جدیدی می‌طلبید. همزمان شدن "روز جهانی نجوم" و "روز معلم" در کشورمان، بهانه‌ای شد برای نوشتن این یادداشت یا بهتر بگویم این رنج نامه‌!!

 

نجوم آماتوری در عین جذابیت‌ها و زیبایی‌های بی نظیری که دارد؛ دانشی پیچیده و بروز است که برای پیشرفت در آن، در وهله نخست باید "عاشق" بود و در وهله دوم "بسیار صبور"؛ ترکیب این دو ویژگی از منجمان آماتور افرادی "خستگی ناپذیر" می‌سازد که مهم‌ترین رمز موفقیت در این رشته است. "تلاش و ممارست" هم که لازمه پیشرفت در هر کاری خصوصا در نجوم است. این ممارست ابعاد مختلفی دارد که نه در مدت کوتاه بلکه در طولانی مدت خود را نشان می‌دهد. از جمله: مطالعه انبوهی از کتاب‌ها، مقالات و پیگیری چندین ساعته جدیدترین اخبار و رویدادها به صورت روزانه که نمی‌توان هیچ نقطه پایانی برای آن متصور شد، اثرات منفی شب بیداری بر روی سلامت قلب و همچنین کم خوابی و خستگی مضاعف در طول روز که می‌تواند مستقیما بر روی روابط اجتماعی منجمان تاثیر بگذارد. ساعت‌‌ها رصد کردن با تلسکوپ در هوای سرد که بعضا به خاطر فرار از آلودگی نوری باید در مناطق پر خطر خارج از شهرها انجام شود نیز در طولانی مدت اثرات ناگواری بر روی چشم‌ها، گردن، کمر و زانوها دارد. متاسفانه اکثر افرادی که به قصد منجم شدن در دوره‌های آموزشی شرکت می‌کنند، در بدو کار به این سختی‌ها واقف نیستند و به این علم به عنوان یک فانتزی و سرگرمی‌ نگاه می‌کنند. بهترین توصیه‌ای که همواره برای این افراد داشته و دارم این است که از دور به زیبایی‌های نجوم نگاه کنید و لذت ببرید و زیاد به آن نزدیک نشوید، چرا که در غیر این صورت، "عِرض خود میبری و زحمت ما میداری"!!

هزینه‌های بسیار زیاد و هنگفت خرید تجهیزات رصدی خصوصا تلسکوپ که باعث می‌شود بسیاری از افراد در عین شایستگی و دارا بودن استعداد بالقوه نتوانند به خوبی در نجوم پیشرفت کنند، یکی دیگر از موانع اصلی توسعه این علم در کشورمان است. در روزگاری که برای