سحابی عنکبوت و مگس

آیا این عنکبوت می‌تواند مگس را شکار کند؟ اگر هر دو سحابی‌های نشری بزرگی در صورت فلکی ارابه‌ران باشند، خیر!!

ابر گازی که در مرکز تصویر دیده می‌شود و شکلی شبیه عنکبوت دارد، در واقع یک سحابی نشری به نام IC417 است. در سمت چپ آن، ابر گازی کوچک‌تری که شبیه به مگس دیده می‌شود، NGC1931 نام دارد و هم یک "سحابی نشری" و هم یک "سحابی بازتابی" است.

هر دو سحابی‌ در فاصله‌ای حدود ۱۰,۰۰۰ سال نوری از ما قرار دارند و میزبان خوشه‌های ستاره‌ای جوان هستند. برای مقایسه‌ ابعاد، سحابی NGC1931 (مگس) تقریباً ۱۰ سال نوری گستردگی دارد.

این تصویر عمیق و برجسته که با ۲۰ ساعت نوردهی در اواخر ژانویه از منطقه‌ "برکشایر" انگلستان ثبت شده است، همچنین گازها و غبارهای میان‌ستاره‌ای گسترده‌تری را نشان می‌دهد که به رنگ قرمز درخشان دیده می‌شوند.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

شفق قطبی به شکل مرغ مگس‌خوار بر فراز نروژ

آیا این بزرگ‌ترین مرغ مگس‌خوار تاریخ است؟
هر چند این تصویر شبیه به یک پرنده‌ شهدخوار در حال بال‌ زدن به نظر می‌رسد، در واقع یک شفق قطبی باشکوه، با جزئیات زیبا و رنگ‌های زنده است که پرتوهای آن شباهتی به پرهای یک پرنده دارند.

این شفق قطبی آن‌ قدر درخشان بود که حتی در "ساعت آبی" (Blue Hour) --دقایقی پس از غروب خورشید که آسمان به رنگ آبی تیره در می‌آید-- با چشم غیر مسلح قابل مشاهده بود. با این حال، تنها یک دوربین حساس قادر بود این شفق را به شکل یک مرغ مگس‌خوار ثبت کند، زیرا می‌توانست تابش‌های ضعیف را دریافت کند.

از آنجا که رنگ‌های قرمز معمولاً در لایه‌های بالاتر جو زمین نسبت به رنگ‌های سبز ظاهر می‌شوند، شکل سه‌ بعدی واقعی این شفق احتمالاً متفاوت از آن چیزی است که در تصویر دیده می‌شود.

شفق‌های قطبی زمانی ایجاد می‌شوند که انفجاری در خورشید، ذرات پرانرژی را به سمت زمین می‌فرستد. این ذرات، اتم‌ها و مولکول‌های نیتروژن و اکسیژن را در جو زمین برانگیخته می‌کنند و نورهای رنگارنگ شفق را پدید می‌آورند.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

راه شیری بر فراز ستون‌های سنگی استرالیا

این چه دنیای عجیبی است؟ زمین.
در پیش‌ زمینه‌ این تصویر، ستون‌های سنگی قرار دارند؛ ستون‌های سنگی غیر معمولی که در پارک ملی نَمبونگ در غرب استرالیا دیده می‌شوند.

این سازه‌های دیدنی که تقریباً هم‌ اندازه‌ یک انسان هستند، از صدف‌های دریایی باستانی (سنگ‌ آهک) ساخته شده‌اند؛ اما نحوه‌ دقیق شکل‌گیری آن‌ها همچنان ناشناخته باقی مانده است.

در پس‌ زمینه و درست در امتداد نوک یکی از این ستون‌های سنگی، یک هلال ماه درخشان دیده می‌شود. درخششی وهم‌آلود اطراف ماه را فرا گرفته که بیشتر آن ناشی از "نور منطقه‌ البروجی" (Zodiacal light) است. نوری که از بازتاب پرتوهای خورشید توسط ذرات غبار موجود در مدار سیارات سامانه شمسی ایجاد می‌شود.
در بالای تصویر، نوار مرکزی کهکشان راه شیری به‌ وضوح دیده می‌شود. ستارگان و سحابی‌های معروفی نیز در پس زمینه آسمان شب قابل مشاهده هستند.

این تصویر پانوراما که شامل ۲۹ بخش مجزا است، در سپتامبر ۲۰۱۵ و پس از برنامه‌ ریزی دقیق برای هماهنگ‌سازی موقعیت ماه، ستون‌های سنگی و سایه‌هایشان ثبت و ترکیب شده است.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

همنشینی هلال‌ها

هلال افزاینده‌ی ماه و هلال کاهنده‌ی [سیاره] ناهید (زهره) در دو گوشهٔ مقابل این میدان دید تله‌فوتو در گرگ‌ و میش شامگاهی دیده می‌شوند.

این همنشینیِ نزدیک میان دو جرم از  درخشان‌ترین اجرام آسمانی، در افق غربی زمین و در تاریخ ۱ فوریه از روزاریو (Rosario) آرژانتین ثبت شده است.

در آن تاریخ، هلال باریک ماه حدود ۳ روز از لحظه تولدش می‌گذشت اما بخش روشن و مرئی آن تا ۱۴ فوریه (۲۶ بهمن) رشد خواهد کرد و به ماه کامل (Full Moon) و درخشان تبدیل خواهد شد.

مانند ماه، سیاره ناهید نیز در حین گردش به دور خورشید، فازهای مختلفی را تجربه می‌کند. [منظور اَهله سیاره ناهید است] با کاهش هلال روشن آن، اما اندازهٔ ظاهری این سیاره‌ی درونی افزایش می‌یابد، زیرا به زمین نزدیک‌تر می‌شود.

در رویدادی خاص که می‌توان آن را هدیه‌ای از سوی سامانه شمسی در روز ولنتاین دانست، سیاره ناهید که نام خود را از "الههٔ عشق" (ونوس/Venus) در اساطیر روم گرفته است، در حدود ۱۴ فوریه (۲۶ بهمن) به بیشترین درخشندگی خود در آسمان‌ شامگاهی زمین خواهد رسید!

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

کهکشان چشم گاو

کهکشان عظیمی که با نام LEDA 1313424 شناخته می‌شود، حدود ۲.۵ برابر بزرگ‌تر از کهکشان راه شیری ما است.

ظاهر شگفت‌ انگیز آن در این تصویر تازه منتشرشده از تلسکوپ فضایی هابل، به‌ خوبی نشان می‌دهد که چرا این کهکشان لقب "کهکشان چشم گاو" را گرفته است.

این کهکشان از نوع کهکشان‌های حلقه‌ای برخوردی است و مشاهدات تلسکوپی تأیید کرده‌اند که دارای ۹ حلقه است که از مرکز آن به بیرون گسترش یافته‌اند، درست مانند امواجی که از افتادن سنگریزه در یک برکه ایجاد می‌شوند.

البته، سنگریزه‌ای که در کهکشان چشم گاو افتاده، خود یک کهکشان بوده است!!

مشاهدات نشان می‌دهند که کهکشان کوتوله آبی‌ رنگی که در سمت چپ - مرکز تصویر دیده می‌شود، احتمالاً همان کهکشانی است که از مرکز کهکشان بزرگ عبور کرده و بر اثر تعامل گرانشی، حلقه‌های متحد المرکزی را در آن ایجاد کرده است.
کهکشان چشم گاو در فاصله‌ای حدود ۵۶۷ میلیون سال نوری از ما و در راستای صورت فلکی ماهی (حوت) قرار دارد.

در این فاصله، این تصویر خیره‌ کننده از هابل، محدوده‌ای به وسعت حدود ۵۳۰ هزار سال نوری را در بر می‌گیرد.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

سحابی کادینگتون: IC2574

کهکشان‌های مارپیچی بزرگ، اغلب توجه زیادی را به خود جلب می‌کنند زیرا خوشه‌های ستاره‌ای جوان، درخشان و آبی‌ رنگ را در بازوهای مارپیچی، متقارن و زیبای خود به نمایش می‌گذارند. با این وجود، کهکشان‌های کوچک و نامنظم نیز محل شکل‌گیری ستارگان هستند.

کهکشان کوتوله IC2574 شواهد آشکاری از فعالیت شدید ستاره‌زایی را در نواحی متمایز سرخ‌ رنگ خود که از گاز هیدروژنِ درخشان تشکیل شده‌ است، نشان می‌دهد.

درست مانند کهکشان‌های مارپیچی، نواحی متلاطم ستاره‌‌زایی در IC2574 تحت تأثیر بادهای ستاره‌ای و انفجارهای ابرنواختری قرار دارند که مواد را به محیط میان‌ ستاره‌ای کهکشان پرتاب کرده و باعث شکل‌گیری ستاره‌های جدید می‌شوند.

این کهکشان در فاصله‌ای تنها ۱۲ میلیون سال نوری از ما قرار دارد و عضوی از گروه کهکشانی M81 است که در راستای صورت فلکی شمالی خرس بزرگ (دب اکبر) دیده می‌شود.

این جهانِ جزیره‌ایِ دوست داشتنی که با نام "سحابی کادینگتون" نیز شناخته می‌شود، حدود ۵۰ هزار سال نوری وسعت دارد و در سال ۱۸۹۸ توسط ستاره‌شناس امریکایی ادوین کادینگتون کشف شد.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

دنباله‌دار G3 ATLAS در حال غروب بر فراز تپه‌ای در شیلی

دنباله‌دار ATLAS به کجا می‌رود؟
در ویدیو تایم‌لپس نمایش داده شده، خود دنباله‌دار حرکت زیادی ندارد، اما چرخش زمین باعث می‌شود که به نظر برسد دنباله‌دار در حال غروب بر فراز یک تپه است.

این ویدیو از دنباله‌دار C/2024 G3 (ATLAS) در تاریخ ۲۲ ژانویه و با استفاده از یک دوربین معمولی در منطقه آرائوکانیا در مرکز شیلی ثبت شده است. دنباله‌دار ATLAS در چند هفته گذشته یک پدیده شگفت‌انگیز در آسمان‌های نیم‌کره جنوبی زمین بوده است، به‌قدری درخشان و الهام‌بخش که ممکن است در نهایت به‌عنوان «دنباله‌دار بزرگ ۲۰۲۵» شناخته شود.

متاسفانه دنباله‌دار G3 ATLAS دیگر به هیچ جایی نمی‌رود، زیرا هسته مرکزی آن در هنگام عبور نزدیک از خورشید در ماه گذشته شکسته است.

بخشی از بقایای پراکنده این دنباله‌دار که شامل سنگ‌ها و یخ‌ها می‌شود، همچنان به دور خورشید خواهد چرخید، برخی از آن‌ها در همان بخش تقریبی از مدار که هسته دنباله‌دار در آن قرار داشت، ادامه خواهند داد.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

پرتوهای پاد شفقی: یک بادبزن رنگین‌کمانی بر فراز اسپانیا

آیا رنگین‌کمان شما هم می‌تواند چنین کاری انجام دهد؟
در اواخر روز خورشید طبق معمول در سمت غرب غروب کرد. اما در این روز پدیده‌ای جالب‌تر در نقطه مقابل یعنی در سمت شرق، رخ داد. در آنجا نه‌ تنها یک رنگین‌ کمان دیده می‌شد بلکه نمایش باشکوهی از "پرتوهای پاد شفقی" (Anticrepuscular Rays) نیز از مرکز رنگین‌ کمان ساطع شده بود.

در تصویری که از "لکِیتیو" (Lekeitio) در شمال اسپانیا گرفته شده، خورشید پشت دوربین قرار دارد. رنگین‌‌کمان به دلیل بازتاب نور خورشید از قطرات باران شکل گرفته است. اما "پرتوهای پاد شفقی" از مسدود شدن بخشی از نور خورشید توسط ابرها ناشی می‌شوند.

این پرتوها از مسیر آسمان عبور کرده و در افق مقابل به‌ گونه‌ای ظاهر می‌شوند که گویی به یک نقطه همگرا می‌شوند البته این تنها یک خطای دید است.

دیدن رنگین‌کمان به‌ تنهایی می‌تواند هیجان‌ انگیز باشد و مشاهده "پرتوهای پاد شفقی" نیز یک رویداد نادر است اما ثبت هر دو پدیده در یک تصویر، اتفاقی استثنایی است که می‌تواند هم آرامش‌بخش و هم سورئال به نظر برسد.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

ستاره ولف - رایه ۱۲۴: ماشین تولید بادهای ستاره‌ای

برخی از ستارگان در یک فرآیند آهسته منفجر می‌شوند. ستارگان نادر و پرجرم ولف - رایه چنان پرآشوب و داغ هستند که عملاً پیش چشمان تلسکوپ‌های ما به‌ آرامی در حال فروپاشی‌اند.

توده‌های درخشان گاز که هر یک به‌طور معمول جرمی معادل بیش از ۳۰ برابر جرم زمین دارند، توسط بادهای ستاره‌ای شدید به بیرون پرتاب می‌شوند.

ستاره ولف - رایه WR 124 که در مرکز تصویر دیده می‌شود و گستره‌ای به اندازه شش سال نوری دارد، در حال شکل‌دهی به سحابی اطراف خود با نام M1-67 است.

جزئیات مربوط به اینکه چرا این ستاره طی ۲۰,۰۰۰ سال گذشته به‌ آرامی در حال متلاشی شدن بوده، همچنان موضوعی برای پژوهش‌های علمی است.

ستاره WR 124 در فاصله ۱۵,۰۰۰ سال نوری از ما و در جهت صورت فلکی پیکان قرار دارد.

سرنوشت هر ستاره ولف-رایه به جرم آن بستگی دارد، اما بسیاری از این ستارگان احتمالاً عمر خود را با انفجارهایی عظیم مانند ابرنواخترها یا فوران‌های پرتو گاما به پایان می‌رسانند.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

دنباله‌دار G3 ATLAS از هم پاشید

چه اتفاقی برای دنباله‌دار G3 ATLAS افتاده است؟
پس از عبور از نزدیکی خورشید در اواسط ژانویه، هسته این دنباله‌دار به‌ تدریج کم‌ نورتر شد. تا اواخر ژانویه، دنباله‌دار C/2024 G3 (ATLAS) به جسمی بدون هسته تبدیل شده بود، هر چند که همچنان دُم‌های باشکوهی را پس از غروب در آسمان نیمکره جنوبی زمین به نمایش می‌گذاشت.

تصاویری که مشاهده می‌کنید در شب‌های متوالی ژانویه از رصدخانه‌ای در ریو اورتادو شیلی گرفته شده‌اند. به‌ وضوح مشخص است که هسته دنباله‌دار در روزهای ابتدایی (تصویر سمت چپ) درخشان‌تر و فشرده‌تر بوده، اما در روزهای بعدی (تصویر سمت راست) کم‌نورتر و پراکنده‌تر شده است.

احتمالاً دلیل اصلی این پدیده، تکه‌تکه شدن هسته یخی و سنگی دنباله‌دار در مرکز آن است. دنباله‌دار اطلس هنگام نزدیک‌ترین فاصله خود به خورشید، به درون مدار سیاره عطارد نفوذ کرد؛ ناحیه‌ای که گرمای شدید، بسیاری از دنباله‌دارها را نابود می‌کند. با این حال، بخش‌هایی از بقایای پراکنده این دنباله‌دار همچنان به گردش خود در مدار خورشید ادامه خواهند داد.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

ابرهای مرواریدی بر فراز سوئد

این چشم‌انداز آسمانی از شمال سوئد، با امواج رنگین و درخشان خود، منظره‌ای مسحورکننده را به نمایش می‌گذارد. این پدیده نادر که به" ابرهای مرواریدی" یا "ابرهای صدفی" شهرت دارد، در تاریخ ۱۲ ژانویه به تصویر کشیده شده است؛ زمانی که خورشید دقیقاً در زیر افق محلی قرار داشت.

ابرهای مرواریدی گونه‌ای از " ابرهای استراتوسفری قطبی" هستند که در دماهای بسیار سرد و در لایه پایینی استراتوسفر -که معمولاً فاقد ابر است- تشکیل می‌شوند. در این شرایط، کریستال‌های یخ در ارتفاعی بین ۱۵ تا ۲۵ کیلومتری از سطح زمین شکل می‌گیرند.

این ابرها حتی زمانی که خورشید مستقیماً قابل مشاهده نیست، همچنان در معرض نور خورشید قرار دارند و با پراکندگی نور، جلوه‌ای خیره‌کننده و رنگارنگ در آسمان ایجاد می‌کنند.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

سحابی متغیر NGC2261

ابر میان‌ ستاره‌ای از غبار و گاز که در این تصویر تلسکوپی به ثبت رسیده است، طی دوره‌هایی به کوتاهی چند هفته به‌ طور محسوسی تغییر شکل می‌دهد!

این جرم که بیش از ۲۰۰ سال پیش کشف شد و با نام NGC2261 در فهرست اجرام ثبت گردید، دارای ستاره درخشانی به نام R تکشاخ (R Monocerotis) در نوک سحابی بادبزنی‌شکل خود است.

این سحابی که حدود یک سال نوری وسعت داشته و ۲۵۰۰ سال نوری از ما فاصله دارد، در اوایل قرن گذشته توسط ستاره‌شناس معروف "ادوین هابل" مورد مطالعه قرار گرفت. این ابر کیهانی اسرارآمیز امروزه بیشتر با نام "سحابی متغیر هابل" شناخته می‌شود.

اما چه چیزی باعث تغییرات این سحابی می‌شود؟ NGC2261 یک سحابی بازتابی غبارآلود است که از ستاره R تکشاخ گسترش می‌یابد.

توضیح اصلی برای این تغییرات بیان می‌کند توده‌های متراکمی از غبار که نزدیک به ستاره R تکشاخ عبور می‌کنند، سایه‌هایی متحرک بر روی ابرهای غباری در سحابی متغیر هابل ایجاد می‌کنند و باعث تغییر ظاهر آن می‌شوند.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

ابرهای هیدروژنی کهکشان M33

به نظر می‌رسد کهکشان مارپیچی باشکوه مسیه 33 (M33) بیش از حد معمول میزبان گاز هیدروژن درخشان باشد.

این کهکشان که یکی از اعضای برجسته گروه محلی کهکشان‌ها است، با نام کهکشان مثلث (Triangulum Galaxy) نیز شناخته می‌شود و تنها ۳ میلیون سال نوری از ما فاصله دارد.

در این تصویر دقیق از کهکشان، ناحیه‌ای به وسعت تقریباً ۶۰ هزار سال نوری از مرکز M33 نمایش داده شده است. این تصویر، ابرهای یونیزه‌ شده هیدروژن را که به رنگ سرخ درخشان دیده می‌شوند، به نمایش می‌گذارد.

مناطق غول‌پیکر HII در کهکشان M33، از بزرگ‌ترین زایشگاه‌های ستاره‌ای شناخته‌شده در کیهان هستند، مناطقی که در آن‌ها ستارگان بسیار پرجرم و کوتاه‌عمر متولد می‌شوند.

تابش شدید فرابنفش که از این ستارگان پرجرم و درخشان گسیل می‌شود، گاز هیدروژن اطراف را یونیزه کرده و در نهایت باعث ایجاد درخشش سرخ‌ رنگ مشخصه این مناطق می‌شود.

در این تصویر، داده‌های باند پهن با داده‌های باند باریک ترکیب شده‌اند که از طریق فیلتری ثبت شده‌اند که نور خطوط نشری قوی هیدروژن و اکسیژن مرئی را عبور می‌دهد.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

پوسته‌های غباری پیرامون WR 140 در تصویر وب

این حلقه‌ها که سرشار از غبار هستند، احتمالاً پوسته‌هایی سه‌ بعدی‌اند، اما چگونگی تشکیل آن‌ها همچنان موضوعی برای پژوهش‌های علمی است. با این‌ حال، محل شکل‌گیری آنها به‌ خوبی شناخته شده است: یک سامانه ستاره‌ای دوتایی که در فاصله حدود ۶,۰۰۰ سال نوری از ما و در راستای صورت‌فلکی ماکیان (Cygnus) قرار دارد.

این سامانه تحت سلطه یک ستاره وُلف-رایه به نام WR 140 است.
ستاره‌های وُلف-رایه از جرم و درخشندگی زیادی برخوردارند و به‌ خاطر بادهای ستاره‌ای شدید خود شناخته می‌شوند.

این ستارگان همچنین در ایجاد و پراکنده‌سازی عناصر سنگین مانند کربن که یکی از مواد اصلی تشکیل‌دهنده غبار بین‌ستاره‌ای است، نقش مهمی دارند.

ستاره دوم در این سامانه نیز بسیار پرجرم و درخشان است، اما به‌اندازه WR 140 فعال نیست. این دو ستاره عظیم در مداری کشیده به دور یکدیگر می‌گردند و هر هشت سال یکبار به یکدیگر نزدیک می‌شوند.

در نزدیک‌ترین فاصله، تابش پرتوهای ایکس از این سامانه افزایش می‌یابد و به نظر می‌رسد که در همین زمان مقدار بیشتری غبار به فضا پراکنده می‌شود.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

دنباله‌دار G3 ATLAS بر فراز اروگوئه

دنباله‌دارها می‌توانند بسیار بزرگ باشند. زمانی که از خورشید دور هستند، اندازه دنباله‌دار معمولاً به هسته سخت آن که از یخ و سنگ تشکیل شده است اشاره دارد.

این هسته معمولاً چند کیلومتر قطر دارد که حتی از یک قمر کوچک هم کوچک‌تر است. اما زمانی که به خورشید نزدیک می‌شود، این هسته می‌تواند گرد و غبار و گاز منتشر کند و دمی باریک و طولانی به‌ وجود آورد که حتی از فاصله زمین تا خورشید هم بیشتر می‌شود.

در تصویر، دنباله‌دار C/2024 G3 (ATLAS) دمی از گرد و غبار بازتاب‌ دهنده نور خورشید و گاز درخشان دارد که چندین برابر اندازه ظاهری قرص کامل ماه است.

این دم در تصاویر دوربین‌هایی با نوردهی طولانی حتی بزرگ‌تر از آن چیزی که با چشم غیرمسلح دیده می‌شود، به نظر می‌رسد.

این تصویر، دنباله‌دار ATLAS را بر فراز دشتی در منطقه سن‌خوزه اروگوئه نشان می‌دهد که حدود یک هفته پیش ثبت شده.

پس از آنکه این دنباله‌دار در آسمان نیمکره جنوبی زمین به خوبی قابل مشاهده بود، اکنون با دور شدن از خورشید در حال کم‌ نورتر شدن است و دیدن دم آن به‌تدریج دشوارتر می‌شود.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

پروین بر فراز هاف دام (Half Dome)

ستارگان معمولاً به‌ صورت گروهی ظاهر می‌شوند. معروف‌ترین خوشه ستاره‌ای در آسمان، #خوشه_پروین است؛ خوشه‌ای درخشان که با چشم غیر مسلح به‌ آسانی دیده می‌شود.

خوشه پروین تنها حدود ۴۵۰ سال نوری از ما فاصله دارد، حدود ۱۰۰ میلیون سال پیش شکل گرفته و احتمالاً تا حدود ۲۵۰ میلیون سال دیگر نیز باقی خواهد ماند.

خورشید ما نیز احتمالاً در یک خوشه ستاره‌ای متولد شده است اما با توجه به اینکه اکنون حدود ۴.۵ میلیارد سال از عمر آن می‌گذرد، همنشینان اولیه‌اش مدت‌ها پیش پراکنده شده‌اند.

در این تصویر، خوشه ستاره‌ای پروین بالای هاف دام (Half Dome) یک ساختار صخره‌ای مشهور در پارک ملی یوسمیتی در کالیفرنیای امریکا دیده می‌شود.

این عکس ترکیبی از ۲۸ عکس از پیش‌زمینه و ۱۷۴ عکس از پس‌زمینه ستاره‌ای است که همگی در یک شب در اکتبر ۲۰۱۹ از یک مکان و با یک دوربین گرفته شده‌اند. پس از محاسبه زمان همنشینی پروین و هاف دام، عکاس نجومی به‌ طور غیر منتظره‌ای از یک خاموشی برق بهره برد که آسمان پس‌زمینه را به‌شکلی غیر معمول تاریک کرده بود.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

دم‌های متعدد دنباله‌دار G3 ATLAS

چرا این دنباله‌دار این‌ قدر دم دارد؟ C/2024 G3 (ATLAS) در دو هفته گذشته چندین دم بلند و پیچیده پیدا کرده که از نیمکره جنوبی زمین قابل مشاهده است.

بسیاری از ناظران گزارش داده‌اند که این دنباله‌دار شگفت‌ انگیز را بدون هیچ وسیله اپتیکی درست بعد از غروب خورشید در افق غربی دیده‌اند.

حداقل شش دم مختلف در تصویر نشان داده شده که پنج روز پیش، از آسمان تاریک بالای رصدخانه پارانال در شیلی گرفته شده است. یکی از دلایل ممکن برای این دم‌های متعدد، گرد و غباری است که از هسته چرخان دنباله‌دار بیرون می‌آید.

فشار بیرونی باد‌های خورشیدی هم ممکن است نقشی داشته باشد. به نظر می‌رسد هسته بزرگ و یخ‌مانند دنباله‌دار ATLAS نزدیک‌ترین نقطه به خورشید را دو هفته پیش شکسته باشد.

متأسفانه، انتظار می‌رود دنباله‌دار ATLAS و دم‌هایش در هفته‌های آینده به‌ طور قابل‌ توجهی کم‌ نور شوند.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

غبار ستاره‌ای در ابر مولکولی برساووش

ابرهای غبار ستاره‌ای در این چشم‌انداز عمیق آسمان، در طول ابر مولکولی برساووش که حدود ۸۵۰ سال نوری از ما فاصله دارد، شناورند.

سحابی‌های غبارآلود که نور ستارگان جوان درونشان را بازتاب می‌دهند، در میدان دیدی با عرض تقریباً ۴ درجه به وضوح دیده می‌شوند.

سحابی بازتابی NGC1333 با رنگ آبی خود، نزدیک به مرکز تصویر، برجسته است. نشانه‌هایی از تابش‌های قرمز متضاد که از اجرام هربیگ - هارو (Herbig-Haro) ناشی می‌شوند، در سراسر این گستره غبارآلود پراکنده‌اند.

 این تابش‌ها، جت‌ها و گازهای درخشان شوک‌دیده‌ای هستند که از ستارگان تازه شکل‌ گرفته منتشر می‌شوند.
اگر چه بسیاری از ستارگان در این ابر مولکولی در حال شکل‌گیری هستند، اما بیشتر آن‌ها به دلیل غبار فراگیر، در طول موج‌های مرئی قابل مشاهده نیستند.

محیط آشفته اطراف NGC1333 ممکن است شبیه به شرایطی باشد که خورشید ما بیش از ۴.۵ میلیارد سال پیش در آن شکل گرفت. در فاصله تخمینی ابر مولکولی برساووش، این منظره کیهانی حدود ۸۰ سال نوری را پوشش می‌دهد.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

دنباله‌دار G3 ATLAS: یک دنباله و یک تلسکوپ

دنباله‌دار C/2024 G3 ATLAS به‌ طور چشمگیری در آسمان زمین ظاهر شده است. این دنباله‌دار که از ابر دوردست اورت آمده است، در تاریخ ۱۳ ژانویه به نزدیک‌ترین نقطه خود به خورشید رسید.

در ۱۹ ژانویه این دنباله‌دار روشن از رصدخانه ESO پارانال در صحرای آتاکامای شیلی ثبت شد.

دنباله‌دار اطلس، با دنباله‌های غبار خیره‌ کننده‌ای که دارد، در غروب نیمکره جنوبی به‌ وضوح با چشم غیر مسلح قابل مشاهده بود.

در پیش‌ زمینه، یکی از تلسکوپ‌های کمکی معروف رصدخانه دیده می‌شود.

همچنان که این دنباله‌دار ناظران نیم‌کره جنوبی را شگفت‌زده می‌کند، کُمای روشن دنباله‌دار پراکنده شده و هسته یخی آن ظاهراً پس از نزدیک شدن به خورشید در حال فروپاشی است.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

ان‌جی‌سی ۷۸۱۴: کهکشان سومبرروی کوچک

اگر تلسکوپت را به سمت صورت فلکی پگاسوس (اسب بالدار) بگیری، می‌توانی این گستره کیهانی از ستاره‌های راه شیری و کهکشان‌های دوردست را پیدا کنی.

کهکشان ان‌جی‌سی ۷۸۱۴ در مرکز میدان دیدی قرار دارد که تقریباً با یک ماه کامل پوشانده می‌شود. گاهی به ان‌جی‌سی ۷۸۱۴ سومبرروی کوچک می‌گویند چون شبیه به کهکشان سومبررو (M104) است که روشن‌تر و معروف‌تر است.

هر دو کهکشان سومبررو و سومبرروی کوچک، کهکشان‌های مارپیچی هستند که از لبه دیده می‌شوند و هر دو هاله‌های گسترده و برآمدگی‌های مرکزی دارند که توسط یک دیسک نازک با خطوط غبار نازک‌تر در سایه قطع شده‌اند.

در واقع ان‌جی‌سی ۷۸۱۴ حدود ۴۰ میلیون سال نوری دورتر است و حدود ۶۰,۰۰۰ سال نوری عرض دارد. این مهم، سومبرروی کوچک را از نظر اندازه فیزیکی تقریباً به اندازه همتای معروف‌ترش می‌سازد که فقط به دلیل دورتر بودن، کوچکتر و کم‌نورتر به نظر می‌رسد.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

سحابی آمریکای شمالی

سحابی آمریکای شمالی در آسمان می‌تواند کاری را انجام دهد که قاره آمریکای شمالی روی زمین نمی‌تواند یعنی ستاره‌ها را شکل دهد.

به طور خاص در مقایسه با قاره‌ای که روی زمین محدود شده، بخش روشن که به عنوان ساحل شرقی دیده می‌شود، در واقع یک منطقه پر از گاز، غبار و ستاره‌های تازه شکل‌ گرفته است که به دیوار ماکیان معروف است.

تصویر نشان می‌دهد که این دیوار ستاره‌ساز توسط ستاره‌های جوان و درخشان روشن شده و تا حدی توسط غبار تاریکی که خودشان ایجاد کرده‌اند، پنهان شده است.

بخشی از سحابی آمریکای شمالی (NGC 7000) که نشان داده شده، حدود ۵۰ سال نوری گستردگی دارد و در حدود ۱۵۰۰ سال نوری دورتر در سمت صورت فلکی ماکیان (قو) قرار دارد.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

دنباله‌دار اطلس بر فراز برازیلیا

اون تو آسمون چیه؟ بالای شهر، بالای ابرها، دوردست: یه دنباله‌داره!!

در تصویر بالا، دنباله‌ی چشمگیر دنباله‌دار C/2024 G3 (اطلس) از برازیلیا، برزیل چهار روز پیش ثبت شده است. هفته گذشته این دنباله‌دارِ در حال تغییر، به دور خورشید چرخید و خیلی به مدار سیاره عطارد نزدیک شد، به حدی که در ابتدا نگرانی‌هایی وجود داشت که ممکنه تکه‌ تکه بشه.

شواهد نشون میده که واقعاً این اتفاق افتاده. در یک نقطه نزدیک به حضیض مداری، دنباله‌دار اطلس آنقدر روشن بود که حتی گزارش‌هایی از دیده شدنش در روز و در نزدیکی خورشید توسط رصدگران حرفه‌ای وجود داشت.

 در چند روز گذشته، دنباله‌دار اطلس دنباله بلندی پیدا کرده بود به نحوی که بعد از غروب خورشید و با چشم غیر مسلح نیز تا حدی قابل مشاهده بود به‌ ویژه در نیمکره جنوبی زمین.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

دنباله‌دار ATLAS دور خورشید می‌چرخد

چرا دنباله‌های دنباله‌دار ATLAS اینقدر رنگارنگ هستند؟ هفته گذشته دنباله‌دار C/2024 G3 (ATLAS) به نزدیک‌ترین فاصله‌اش از خورشید رسید - خیلی نزدیک‌تر از مدار عطارد - و به‌ طور چشمگیری روشن شد.

متأسفانه دنباله‌دار آنقدر نزدیک به خورشید بود که دیدنش برای انسان‌ها خیلی سخت بود. اما فضاپیمای SOHO ناسا آن را دید. تصویر نشان داده شده، تصویری از دنباله‌دار ATLAS است که توسط SOHO (LASCO C3) گرفته شده و ترکیبی از چند فیلتر رنگی مختلف است.

از بین چند دنباله قابل مشاهده، دنباله‌های سفید مرکزی احتمالاً از گرد و غبار تشکیل شده‌اند و فقط نور خورشید را منعکس می‌کنند. دنباله‌های قرمز، آبی و سبز احتمالاً دنباله‌های یونی هستند که رنگشان توسط نور گازهای خاصی که از دنباله‌دار خارج شده و توسط خورشید انرژی گرفته‌اند، تعیین می‌شود.

در حال حاضر، دنباله‌دار ATLAS دنباله‌های بلندی در آسمان‌های جنوبی نشان می‌دهد.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

فرود تایتان؛ فرود هویگنس

اگر بخواهیم روی تایتان قمر زحل فرود بیاییم، چه شکلی خواهد بود؟
کاوشگر هویگنس متعلق به آژانس فضایی اروپا در سال ۲۰۰۵ روی این قمر ابری منظومه شمسی فرود آمد و یک ویدیوی تایم‌ لپس از تصاویر فرودش ساخته شد.

هویگنس بعد از اینکه فضاپیمای رباتیک کاسینی به مدار زحل رسید، از آن جدا شد و به سمت تایتان حرکت کرد. دو ساعت پس از رسیدن، هویگنس به درون سطح تایتان سقوط کرد و فقط جو غلیظ و مه‌ آلود این قمر را ضبط کرد.

این کاوشگر که اندازه‌اش به اندازه یک لاستیک کامیون بود، به زودی چتری را برای کاهش سرعت فرودش باز کرده، از میان ابرهای ضخیم عبور کرد و شروع به ارسال تصاویری از سطح عجیب و ناشناخته‌ای کرد که تا آن زمان در نور مرئی دیده نشده بود.

هویگنس در یک دریای خشک فرود آمد و به مدت ۹۰ دقیقه دوام آورد و تصاویر منحصر به فردی از یک دشت عجیب با خاک شنی تیره به ثبت رساند.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

ماه کامل، مریخ کامل

در ۱۳ ژانویه، ماه کامل و مریخ کامل نزدیک به هم بودند، هر دو درخشان و در آسمان زمین مقابل خورشید قرار داشتند.

در واقع مریخ از دید برخی مناطق در آمریکای شمالی و شمال غرب آفریقا، پشت ماه پنهان شد. این تصویر ترکیبی از ریچموند، ویرجینیای آمریکا، دنباله‌ای از این پدیده را قبل، حین و بعد از این نمایش آسمانی دنبال می‌کند.

این سری زمانی تلسکوپی، از تصاویری ساخته شده که هر دو دقیقه یک بار گرفته شده‌اند. در حالی که ماه در طول این رویداد ردیابی می‌شد. به همین دلیل، مسیر مریخ به نظر می‌رسد خمیده است، که به خاطر تفاوت جزئی در سرعت حرکت ظاهری ماه است.

اختفای بعدی مریخ و ماه در ۹ فوریه خواهد بود، زمانی که ماه در حالت تربیع افزایشی است. البته این اختفا تنها از بخش‌هایی از سطح زمین مانند بخش‌هایی از روسیه، چین، شرق کانادا و گرینلند قابل مشاهده است.

 

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

باقیمانده ابرنواختر کاسیوپیا A

ستارگان پرجرم در کهکشان راه شیری زندگی خارق‌العاده‌ای دارند. این ستارگان از ابرهای عظیم کیهانی فرو می‌ریزند و کوره‌های هسته‌ای آن‌ها روشن می‌شود و عناصر سنگین را در هسته‌هایشان تولید می‌کنند.

تنها پس از چند میلیون سال برای پرجرم‌ترین ستارگان، مواد غنی‌ شده به فضای میان‌ ستاره‌ای پرتاب می‌شود و امکان آغاز شکل‌گیری ستارگان جدید فراهم می‌شود.

ابر باقی‌ مانده‌ای که با نام "کاسیویپا A" شناخته می‌شود، نمونه‌ای از این مرحله پایانی چرخه زندگی ستارگان است. نور ناشی از انفجار ابرنواختری که این باقی‌مانده را ایجاد کرد، برای نخستین بار حدود ۳۵۰ سال پیش در آسمان زمین دیده شد، هر چند رسیدن این نور به ما ۱۱ هزار سال زمان برد.

این تصویر دقیق که توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب ثبت شده، گره‌های داغ باقیمانده از ابرنواختر را نشان می‌دهد. پوسته بیرونی سفید رنگ و دودی‌ شکل موج انفجار در حال گسترش، حدود ۲۰ سال نوری وسعت دارد.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

کهکشان مارپیچی جنوبی M83

کهکشان زیبا و درخشان M83 حدود دوازده میلیون سال نوری دورتر در از ما، در صورت فلکی هیدرا (مار آبی) قرار دارد.

بازوهای مارپیچی برجسته‌ای که توسط خطوط تیره غبار و خوشه‌های ستاره‌ای آبی مشخص شده‌اند، به این کهکشان نام محبوبش، "چرخ‌باد جنوبی" را داده‌اند. با این حال، مناطق قرمز رنگ تشکیل ستاره که در بازوهای مارپیچی این چرخ‌باد کیهانی دیده می‌شوند، نام مستعار دیگری به آن داده‌اند: "کهکشان هزار یاقوت".

کهکشان M83 با قطری تنها در حدود ۴۰ هزار سال نوری، که از راه شیری کوچکتر است، عضوی از گروهی از کهکشان‌هاست که کهکشان فعال قنطورس A را نیز شامل می‌شود.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

ماه گرگ، مریخ را در بر می‌گیرد

آیا ماه تا به حال مریخ را در بر گرفته است؟ بله اما فقط به این معنا که جلوی آن حرکت می‌کند که این اتفاق به ندرت رخ می‌دهد. این اتفاق دیروز افتاد.

همان‌ طور که از برخی نقاط در آمریکای شمالی و غرب آفریقا دیده شد. این اختفا به این دلیل قابل توجه بود که ماه به طور کامل روشن بود و اصطلاحا به آن ماه گرگ می‌گویند و مریخ هم نزدیک به بزرگ‌ترین و درخشان‌ترین حالت خود بود چون به "مقابله"می‌رفت (یعنی در نزدیک‌ترین فاصله‌اش تا زمین).

این دربرگیری که اصطلاحا "اختفا" نامیده می‌شود معمولاً حدود یک ساعت طول می‌کشد. عکس بالا، از نزدیکی شیکاگو، ایلینوی گرفته شده است. ماه ما گاهی اوقات از مقابل سیارات منظومه شمسی حرکت می‌کند.

خبرهای بیشتر را در شبکه‌های اجتماعی بخوانید:

تلگرام

اینستاگرام

ستاره شمالی و غبار اطراف

چرا ستاره قطبی به عنوان ستاره شمالی شناخته می‌شود؟

اولاً، ستاره قطبی نزدیک‌ترین ستاره درخشان به محور چرخش شمالی زمین است. به همین دلیل، با چرخش زمین، به نظر می‌رسد که ستارگان در آسمان به دور ستاره قطبی می‌چرخند، اما خود ستاره قطبی همیشه در همان جهت شمالی باقی می‌ماند و آن را به ستاره شمالی تبدیل می‌کند.

از آنجا که هیچ ستاره درخشانی نزدیک به محور چرخش جنوبی زمین نیست، در حال حاضر ستاره جنوبی . . . (جهت مطالعه ادامه مطلب بر روی فلش زرد رنگ کلیک کنید)

دنباله‌دار اطلس قبل از طلوع آفتاب

دنباله‌دار اطلس الان خیلی روشنه ولی خیلی هم به خورشید نزدیکه. بیرون از نور خورشید، دنباله‌دار C/2024 G3 (اطلس) یکی از دیدنی‌ترین دنباله‌دارهای سال‌های اخیر می‌شد که تقریباً به اندازه دنباله‌دار Tsuchinshan-ATLAS در اکتبر نور خورشید رو به زمین منعکس می‌کرد و حتی با سیاره زهره هم رقابت می‌کرد.

اما این گلوله بزرگ برفی الان اونقدر به خورشید نزدیکه که . . . (جهت مطالعه ادامه مطلب بر روی فلش زرد رنگ کلیک کنید)